سنت آنلاین

بشر برای رفع بسیاری از نیازهای زندگی نیازمند بر قراری ارتباط با دیگران است؛ ارتباطی که از مشکلات و تهدیدهای روزمرهٔ او بکاهد. بخش عمده‌ای از موفقیت هر فرد در زندگی وابسته به چگونگی ارتباط او با سایر هم‌نوعانش در جامعه است. از این رو دین اسلام همواره پیروان خود را به حُسن خلق و نرم‌خویی و ملایمت در گفتار و رفتار فراخوانده و از درشتی و تندخویی بازداشته است؛ چون این آموزه یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت و سعادت انسان در زندگی است. چنانکه همین، عامل موفقیت پیامبران الٰهی به ویژه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم در جذب قلوب انسان‌ها و گسترش دین بوده است. از آن روی خدای مهربان پیامبران و سفیران خود را از میان انسان‌های مهربان و خوش اخلاق برگزیده تا بهتر و آسان‌تر در قلب‌ها نفوذ کنند و آنان را به سوی معرفت الٰهی رهنما باشند. 

جامعه‌ای که در آن زندگی می کنیم، افرادش در ارتباط و برخورد با دیگران به چند دسته تقسیم می‌شوند:
۱- بعضى از مردم به طور طبیعى خوش‌اخلاق و خوش‌برخورداند؛ این یکى از مواهب الٰهى است که نصیب هر کس نمی‌شود. این نوع آدمها افرادی یکرنگ و روی هستند؛ هم‌چنانکه درون منزل خوش‌اخلاق و نرم‌خو و آدمهای سرحالی هستند، بیرون خانه نیز نرم‌خو و خوش‌برخورداند. وجود این افراد در خانه مایهٔ آسایش و راحتی دیگران است. فرزندان و زیردستان، اخلاق زیبا را از آنان عملاً آموزش می‌بینند و بالتبع خوش‌برخورد و خوش‌اخلاق بار می‌آیند.
۲- برخی از افراد بیرون منزل چنان نرم‌خو و خوش‌اخلاق‌اند که نرمی و زیبایی اخلاقشان زبانزد خاص و عام است و آحاد جامعه از اخلاق زیبای تصنعی‌شان متأثراند، همین افراد اخلاقشان در خانه با بیرون از خانه فرسنگ‌ها فاصله دارد که خشونت و تندخویی بر جای اخلاق نرمشان نشسته است. این نوع افراد با همسر و فرزندان با سردی و ترشرویی برخورد کرده و عرصهٔ زندگانی را برای آنان تنگ و تلخ می‌کنند. به راستی که این نوع اخلاق با دین هیچگونه تطابق و سنخیتی ندارد!
۳- برخی افراد هم بیرون و درون منزل چنان تندخو و سخت‌مزاج‌اند که هیچ کس از برخورد با آنان دلخوشی و آسودگی ندارد. فرزندان و زیردستان مسلّم است که چه درسی از آنان می‌گیرند!
نگاه دین در همه عرصه‌های زندگی بسیار وسیع و عمیق است و اخلاق بهتر را در برخورد با خانواده و نزدیکان در نظر گرفته است. از نگاه دین برترین شما کسی است که برای خانوادهٔ خود بهتر باشد. لذا با تأسی از عملکرد و برخورد پیامبر صلى الله علیه وسلم در منزل با خانواده معاشرت و برخورد کنیم. اخلاق پیامبر اسلام صلى الله علیه وسلم در خانه به مراتب زیباتر از بیرون بود و اخلاق زیبا و واقعی همان است که در منزل با خانواده و فرزندان با نهایت نرمی برخورد کنیم؛ همانگونه که با دورترها خوش‌برخورد و نرم‌خو هستیم. نباید اخلاق ما تصنعی باشد که با بیگانه‌ها با کمال بشاشت و خوشرویی پیش آییم و در خانه با اهل خانه و نزدیکانمان با خشونت و تندی بر خورد نماییم! در چنین خانواده‌ای فرزندان هم بالتبع دو رو و متصنع تربیت می‌شوند و فردا از آنان همان می‌تراود که از پدر یا مادر یاد گرفته‌اند. یادمان نرود که روز قیامت در ترازوی اعمال، اخلاق زیبا از سایر اعمال سنگین‌تر خواهد بود.

نویسنده: عبدالوحید عمرزهی