🔹یکیاز مهمترین نعمتهایی که اللهتعالی به بندگانش عنایت کردهاست، نعمت تندرستی است، تفاوت اساسی میان نعمتهای دنیا و آخرت، در فنا و بقایشان است؛ نعمتهای بهشت، جاودانهاند و نعمتهای دنیا فانی و ناپایدار. نعمتهای اینجهانی یا صاحبِ نعمت را رها میکنند و میروند یا صاحب نعمت میمیرد و نعمت و برخورداری را میگذارد. تندرستی نیز […]
🔹یکیاز مهمترین نعمتهایی که اللهتعالی به بندگانش عنایت کردهاست، نعمت تندرستی است، تفاوت اساسی میان نعمتهای دنیا و آخرت، در فنا و بقایشان است؛ نعمتهای بهشت، جاودانهاند و نعمتهای دنیا فانی و ناپایدار. نعمتهای اینجهانی یا صاحبِ نعمت را رها میکنند و میروند یا صاحب نعمت میمیرد و نعمت و برخورداری را میگذارد. تندرستی نیز از همین نعمتهاست. هر موجود زندهای – فرقی ندارد انسان باشد یا حیوان یا گیاه – بهنوعی گرفتار بیماری و آفت است.
🔹بیماریها نیز بر دو نوعاند یا واگیردارند یا واگیردار نیستند؛ دربارهٔ بیماریهای واگیردار رسولالله صلیاللهعلیهوسلم فرمودهاست: «از انسان جذامی چنان بگریز که از شیر درنده میگریزی!»
دربارهٔ بیماریهایی که واگیر ندارند نیز فرمودهاست: «لاعَدْوی ولاطِیرةَ». مراد آنحضرت صلیاللهعلیهوسلم این است که بیماری خودش قدرت سرایت به دیگران را ندارد – چنانکه در عصر جاهلیت عرب میپنداشتند – بلکه سرایت بیماریها به دیگران نیز به اراده و مشیت اللهتعالی صورت میگیرد، مواردی داشتهایم که شخصی فقط برای چنددقیقه به ملاقات بیمار مبتلا به بیماریهای واگیردار میرود و شکار آن بیماری میشود، اما پرستار یا پزشک بیمار را چیزی نمیشود. بنابراین از نظر ظاهری، بیماریها واگیردارند، اما درواقع بدون اذن و ارادهٔ الله هیچ بیماریای سرایت نمیکند.
🔹البته اللهتعالی در این جهان، برای برخورداری از چیزهای خوب و درامانماندن از بدیها دستور به بهرهگیری از اسباب ظاهری را دادهاست، ازهمینرو، درمان و پرهیز، از جایگاه بسیار بلندوبالایی در شریعت اسلام برخوردارند. چنانکه رسولالله صلیاللهعلیهوسلم میفرماید: «خداوند برای هر دردی، درمانی هم آفریدهاست.»(سنن ابوداود، ۳۹۷۴). اما اینکه دانش بشر هنوز برای درمان بسیاری از بیماریها، دارویی کشف نکرده، سخنی دیگر است و نشان از عجز بشر دارد.
🔹باری، رسولالله صلیاللهعلیهوسلم بیماریَش را خودش درمان کردهاست و برای درمان برخیاز اصحاب رضواناللهعلیهم، از پزشکان ماهر مدد جستهاست. مجروحان غزوهٔ خندق را در مسجد نبوی آورد و تحت نظر خودش با داروهای آن زمان درمان کرد. ازهمینرو، اهمیتدادن به درمان، یک امر شرعیست که گاهی واجب میشود و گاه مستحب.
این است دیدگاه اسلام از بیماری. اما در مسیحیت وقتی قدرت دست کلیسا بود، علمایشان بر این باور بودند که اگر اسهال یا وبا عام شود، درمان و پیشگیری از آن جایز نیست؛ چراکه دخالت در کار خداوند است و به نوعی اقدامی بر خلاف خشنودی اوتعالی نیز هست. آنان معتقد بودند بیماریها همیشه درنتیجهٔ گناهان بهوجود میآیند، لذا فرد بیمار سزاوار همدردی نیست!
اما در بینش اسلامی، این امکان وجود دارد که بیماری به عنوان یک عذاب الهی همهگیر شود، اما این امر همیشگی و لازم و ضروری نیست، بلکه بسااوقات بندگان نیک اللهتعالی نیز به بیماریهای صعبالعلاجی مبتلا میشوند، چنانکه سیدنا ایوب علیهالسلام سخت بیمار شد.
درهرحال، اگر شخصِ مبتلا، گناهکار هم باشد، انجامش را به خداوند واگذار میکنیم و او را سزاوار همدردی میدانیم و از معالجه و درمانش دریغ نمیورزیم. گناهی بالاتر از کفر نیست، اما بازهم رفتار نیکو و انسانیای که رسولالله صلیاللهعلیهوسلم با کافران داشتهاست، بر کسی پوشیده نیست. چنانکه امام ترمذی از آنحضرت روایت میکند که شما بر اهل زمین رحم کنید تا خداوند بر شما رحم آورد.
🔹یکیاز مهمترین و اثربخشترین نسخههای درمانی، در آموزههای اسلامی پرهیز و احتیاط است. چنانکه رسولالله صلیاللهعلیهوسلم مردم از حشرونشر با بیماران جذامی بازداشتند و سیدنا حسین رضیاللهعنه از آنحضرت روایت میکند که ایشان فرمود: «به جذامیها خیره نشوید، چنانچه با آنان بهحرف شدید، درمیانتان بهاندازهٔ یکنیزه فاصله باشد.»(مجمعازوائد، ۱۰۴/۵).
باری، وفدی از قبیلهٔ بنوثقیف برای بیعت نزد رسولالله صلیاللهعلیهوسلم آمد فردی جذامی نیز همراه کاروان بود، پساز آنکه همگی به دست مبارک آنحضرت بیعت کردند، به فرد جذامی فرمود: «إنا قد بایعناك فارجع»؛ ما [غائبانه] با تو بیعت کردیم، برگرد.»(صحیح مسلم، ۲۲۳۱).
🔹یکی دیگر از احتیاطهایی که آموزههای اسلامی در زمان انتشار ویروسهای واگیر، به آن توصیه و تأکید میکند، قرنطینهٔ منطقهایست. چنانکه رسولالله صلیاللهعلیهوآلهوسلم میفرماید: «هرگاه از شیوع وبا در سرزمینی اطلاع یافتید، نه وارد آن شوید و نه هم از آن خارج شوید.»
مفاد حدیث این است که آنحضرت به این سبب دستور به قرنطینه داده و از ورود به شهرها و مناطق وبازده نهی کردهاست تا مبادا بنابر اسباب ظاهری، بیماری به آنان سرایت کند نیز به باشندگان در آن مناطق، اجازهٔ خروج نداده است؛ چراکه اگر افراد سالم خارج بشوند، پس چه کسی، از بیماران تیمارداری و پرستاری کند؟! و اگر به مبتلایان اجازهٔ خروج از مناطق وبازده داده شود، امکان دارد عامل شیوع وبا بشوند و فاجعهای انسانی به بار بیاورند.
🔹بنابراین در این روزها که اپیدمی کرونا تمام ابرقدرتهای دنیا را به چالش کشیده و همهٔ عقلمندان جهان را متحیر کرده و عجز و درماندگیشان را به اثبات رساندهاست، بهتر است از آموزههای اسلامی غافل نباشیم؛ با بیماران همدردی کنیم، هرچه در توان داریم برای بازگرداندن سلامتی و تندرستی آنان بذل کنیم و پزشکان و اطبای مسلمان نیز برای تولید و کشف داروی این ویروس خطرناک تلاش و دعا کنند؛ چراکه به فرمودهٔ رسولالله صلیاللهعلیهوسلم، «خداوند برای هر دردی، درمانی هم آفریدهاست.»
🔹ازهمینرو، از دیدگاه شریعت اسلام، عمل به تمام توصیهها و تدابیر پزشکی در خصوص ویروس کرونا ضروریست و اگر کسی از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا شد، وظیفهٔ دیگر اعضای خانواده است که ازهرچه در توان دارند برای درمان او در طبق اخلاص بگذارند و فرد بیمار نیز رضا به دادههای الهی دهد، تسلیم تقدیر بشود و از شکوهها و گلایههای شرکآلود و کفرآمیز بپرهیزد؛ چراکه به فرمودهٔ مولانا جلالالدین رومی رحمهالله:
چونکه قسام اوست کفر آمد گله
صبر باید صبر مفتاحالصله
غیر حق جمله عدوند اوست دوست
با عدو از دوست شکوت کی نکوست
✍ مفتی خالدسیفالله رحمانی هندی
✍ترجمه و تلخیص: ولیالله رفیعی
https://www.sunnatonline.org/?p=36770