درود بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در روز قیامت سبب قرب به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌شود
حضرت عبدالله بن مسعود رضی‌الله‌عنه از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم روایت می‌کند که ایشان فرمودند: قطعاً نزدیک‌ترین مردم به من در روز قیامت کسی است که بیشتر بر من درود فرستاده است. ( ترمذی: ۴۸۴؛ صحیح ابن حبان: ۹۱۱)
امام ابن حبان بعد از ذکر این حدیث می‌فرماید: این حدیث، دلیل بر این است که نزدیک‌ترین مردم به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در روز قیامت اصحاب حدیث هستند؛ چون هیچ گروهی در این امت بیشتر از آنها بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم درود نمی‌خواند.
خطیب بغدادی در کتاب ”شرف أصحاب الحدیث“ همین سخن را از ابونعیم نیز نقل کرده است.
امام سفیان ثوری می‌فرماید: اگر به صاحب حدیث هیچ فایده‌ای غیر از درود خواندن نرسد، همین برایش کافی است؛ زیرا صاحب حدیث تا زمانی که با کتاب حدیث مشغول است، درود می‌خواند. (شرف أصحاب الحدیث، ص ۳۶)
شیخ ابوطالب مکی می‌فرماید: کمترین حد کثرت درود ۳۰۰ مرتبه است. شیخ ابن حجر هیتمی می‌فرماید: زیاد خواندن درود زمانی حاصل می‌شود که شخص، اکثر اوقات خویش را صرف درود خواندن بکند؛ چنان‌که خداوند می‌فرماید: ﴿والذاکرین الله کثیراً و الذاکرات﴾.
احتمال دارد که حد زیاد خواندن درود این باشد که شخص در میان مردم به درود خواندن زبانزد شود. (ابن علا، الفتوحات الربانیه)
خواندنِ درود سبب شفاعت خاص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌شود
رویفع بن ثابت انصاری رضی‌الله‌عنه از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم روایت می‌کند که ایشان فرمود: هر کس این درود «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ، وَأَنْزِلْهُ الْمَقْعَدَ الْمُقَرَّبَ عِنْدَكَ یَومَ القِیَامَةِ» را بخواند، شفاعت من برای او ثابت می‌شود. (رواه البزاز و الطبرانی فی الکبیر و الأوسط)
طبرانی از ابودرداء رضی‌الله‌عنه روایت می‌کند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «هر کس وقت صبح بر من ده درود و وقت شب هم ده درود بفرستد، شفاعت من برای او در روز قیامت ثابت می‌شود.» (الجامع الصغیر)
خواندن درود سبب پاکی و رشد درودخوان می‌شود
ابن‌أبی‌شیبه، ابوشیخ و دیگران از ابوهریره رضی‌الله‌عنه روایت می‌کنند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «بر من درود بفرستید؛ زیرا درود شما بر من، سبب پاکی شما می‌شود.»
ابن‌ابی‌عاصم از حضرت انس رضی‌الله‌عنه روایت می‌کند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «بر من درود بفرستید؛ زیرا درود شما بر من سبب کفارهٔ گناهان‌تان می‌شود و هر کس بر من یک درود بفرستد خداوند بر او ده درود می‌فرستد.»
حدیث اول بیانگر این است که درود بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم سبب پاکی و تزکیه می‌شود و مشخص است که تزکیه شامل پاکی، برکت و رشد معنوی می‌شود، چنانچه در زکات اموال همین معانی وجود دارند.
حدیث دوم بیانگر این است که درود بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم سبب کفارهٔ گناهان است و کفاره بر پاک شدن گناهان و آثار گناه از شخص گناهکار و دفتر اعمالش دلالت می‌کند.
پس این دو حدیث بر این دلالت می‌کنند که درود خواندن بر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم سبب پاک شدن نفس از گناهان و بدی‌های آن می‌شود و به وسیلهٔ آن در کمالات و محاسن نفس، رشد و نما حاصل می‌شود.
هم‌چنین به وسیلهٔ درود خواندن انسان بر تخلیه و تحلیه دست می‌یابد که کمال و سعادت انسان در گرو همین دو چیز (خالی نمودن نفس از رذائل و آراسته کردن آن با فضائل) هست.
پس از این مشخص می‌شود که نفس، از خواندن درود به کمال می‌رسد؛ زیرا خواندن درود لازمهٔ محبت و پیروی و مقدم دانستن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم بر تمام دیگر مخلوقات است. از این جهت بسیاری از عارفان محقق گفته‌اند: کسی که مرشد کاملی را برای بیعت کردن نیافت، بر او لازم است که به کثرت درود بخواند؛ زیرا خواندن درود برای او به منزلهٔ مرشد کامل است.
شیخ احمد رزوق از جمله عارفانی است که در ذیل قاعدهٔ صد و چهلم به این نکته اشاره کرده است.
قاضی اسماعیل در کتاب «الصلاة علی النبي صلی‌الله‌علیه‌وسلم» به سند خود از حضرت ابوهریره رضی‌الله‌عنه نقل می‌کند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «بر من درود بفرستید؛ زیرا درود خواندن سبب پاکی و طهارت شما می‌شود و از خداوند برای من وسیله را طلب کنید و وسیله، بالاترین درجه در بهشت است که فقط به یک نفر می‌رسد و من امیدوارم که آن یک نفر من باشم.»
ادامه دارد…
علامه عبدالله سراج الدین الحسینی (الصلاة علی النبي، أحکامها، فضائلها وفوائدها)
ترجمه: عبدالمالک دامنی
- نویسنده : علامه عبدالله سراج الدین الحسینی