چکیده دعوت اسلامی، دعوتی همه جانبه و عمومی بوده که با طرق مختلف و روش های متفاوت و گوناگون بشریت را مورد خطاب قرار می دهد. این دعوت در هر عصر با وسایل و ابزار متناسب با آن، ادامه یافته و داعیان و مبلغان اسلامی در رساندن پیام اسلام و دعوت اسلامی از ابزار و […]
چکیده
دعوت اسلامی، دعوتی همه جانبه و عمومی بوده که با طرق مختلف و روش های متفاوت و گوناگون بشریت را مورد خطاب قرار می دهد. این دعوت در هر عصر با وسایل و ابزار متناسب با آن، ادامه یافته و داعیان و مبلغان اسلامی در رساندن پیام اسلام و دعوت اسلامی از ابزار و وسایل لازم استفاده نموده اند. اما در این عصر که به «عصر ارتباطات» و «عصر انفجار اطلاعات» شهره گشته است، رساترین و دربرگیرنده ترین ابزار و وسایل دعوی، ابزار رسانه و وسایل ارتباط جمعی می باشد که متکلم به آسان ترین وجه ممکن می تواند ایده و نظریه خود را به مخاطبين برساند و آن ها را به آن دعوت بدهد.
از این روی، در این نوشتار سعی بر آن شده است تا زوایای گوناگون دعوت در عصر ارتباطات بوسیله ابزار و وسایل ارتباط جمعی، مورد بررسی قرار گرفته و مفید ترین و ایده آل ترین شیوه های آن یادآوری شود.
مقدمه
دین اسلام آیین مورد پسند و برگزیده الله برای سعادت تمام انسان ها و جوامع بشری در جهان است و مسلمانان، امتی هستند که خداوند متعال از طریق خاتم پیامبران، محمد مصطفی صلی الله عليه وسلم، أنان را صاحب و حامل رسالتی عظیم کرده است؛ این رسالت عبارت است از این که امت مسلمان، خیرخواه همه انسانها و جوامع بشری باشد و آنان را به سوی الله و رسولش، ایمان به آخرت، سعادت و خوشبختی حقیقی، زندگی پاک و ستوده و مکارم اخلاقی فرا بخواند و از کفر و شرک، گمراهی و زندگی ناشایسته و نکوهیده، و منکرات و رذایل اخلاقی برحذر بدارد. همچنین امت اسلامی وظیفه دارد برای إدای هرچه بهتر این رسالت عظیم و ابلاغ این دعوت نجات بخش، از همه راهها و ابزارهای ممکن و مشروع استفاده کند. تاریخ امت اسلامی گواه است که دعوت گران مسلمان از صدر اسلام تا عصر حاضر، همواره در عرصه دعوت اسلامی، فعال و کوشا بوده و از راه ها و ابزارهای لازم برای ادای رسالتشان استفاده کرده اند.
از سویی، در عصر حاضر، بشر به پیشرفتهای چشم گیر و حیران کننده ای در عرصه ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی دست یافته است. به گونه ای که جهان معاصر با پیشرفت علم و روی کار آمدن اختراعات نوینی مانند: ماهواره، اینترنت، وسایل ارتباط جمعی و…، مانند دهکده و یا شهر کوچکی شده است که انسان به راحتی می تواند با فشار دادن تنها یک دکمه، از نقاط دوردست جهان، آگاه شود و یا این که مطالب و اطلاعات خود را در اختیار تمام مردم جهان قرار بدهد. امروزه رسانه ها از جمله قدرتمندترین ابزار در اختیار بشر محسوب می شوند. یکی از کارشناسان می گوید: اگر قرن نوزدهم را قرن استعمار، و قرن بیستم را به یک معنا، قرن نظام گری بدانیم، قرن ۲۱ را باید قرن رسانه نامید. امروزه هویت یک ملت با هویت رسانه ای آن گره خورده و تمامی مناسبات بین المللی تحت تأثیر رسانه ها قرار دارد.ا
پس، از آن جا که دین اسلام، دین جاودان و مطابق با فطرت سلیم انسانی است و دعوت آن، دعوتی فراگیر و برای قاطبه بشریت است، بر داعيان و متفكران اسلامی ایجاب می کند که با استفاده از وسایل و اسباب ارتباطی عصر حاضر، اقدام به ابلاغ و انتشار پیام و رسالت دین مبین اسلام به جهانیان بکنند. در واقع، اکتشافات و اختراعات ارتباطی عصر جدید، افق جدیدی را پیش روی داعیان اسلام، جهت پیش برد دعوت اسلامی به شیوه های نوین و مفید، گشوده است؛ به گونه ای که می توانند با استفاده صحیح و در دست گیری وسایل و اسباب ارتباط جمعی، پیام جاودان اسلام را به روش های ایده آل تر و فراگیرتر به جهانیان برسانند.
اهمیت و جایگاه دعوت اسلامی در آموزه های دین مبین اسلام
دعوت و فراخوان انسانیت بسوی کامیابی و حصول تقوا و بر حذر داشتن آن از کفر و شرک و گمراهی و زندگی ناشایسته و نكوهيده، در دین مبین اسلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است. امت اسلامی از همین روی، به «خير الامم» و «امت برتر» و انتخاب شده)) مشهور و ملقب شده است.
درواقع دعوت و تبلیغ دستورات اسلامی، مقصد اصلی و هدف مرکزی و بنیادین تعالیم قرآن عظیم الشان بزرگترین منبع دین مبین اسلام و دستورات پیامبر اسلام، صلی الله عليه وسلم، می باشد.
علامه سید ابوالحسن ندوی، رحمه الله، با اشاره به همین مطلب می نویسد: «در حقیقت، قرآن پیش از آنکه کتاب احکام و شریعت باشد – با همه احترام و اهمیتی که برای آن قائل هستیم – کتاب دعوت و هدایت است و البته از احکام و شریعت هم غفلت نکرده است. هدف و غایتی که قرآن در اطراف آن می گردد و به آن توجه دارد، مسئله ای بسیار بدیهی و روشن است؛ چرا که موضوع اصلی و فطری بشر است و من با درک و آموخته های اندکی که دارم، | معتقدم، قرآن کتاب هدایت و دعوت است پیش از آن که کتاب احکام و شریعت باشد؛ چون هدایت، اساس ایمان است و تنها وسلیه و ابزار رشد و گسترش این ایمان، دعوت است»؟
هم چنین آیات و احادیث متعددی نیز این مطلب را ثابت می نماید که به ذکر پاره ای از آنها بسنده می کنیم :
۱-« كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ »؛
ترجمه: شما (ای پیروان محمد صلى الله عليه وسلم، ) بهترین امتی هستید که به سود انسانها آفریده شده اید (مادامی که) امر به معروف و نهی از منکر می کنید و به خدا ایمان دارید. (ال عمران: ۱۱۰)
۲- « وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ »؛
ترجمه: باید در میان شما گروهی باشد که دعوت به نیکی کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنان خود رستگارند. (آل عمران: ۱۰۶)
٣. قال رسول الله، صلى الله عليه وسلم، كل كلام ابن آدم عليه لا له إلا أمر بمعروف أو نهی عن المنكر أو ذكر الله»؛
ترجمه: تمام آنچه که انسان می گوید بر اوست جز آنچه امر به معروف و نهی از منکر می کند و نیز ذکر خدا که به نفع اوست.
. در روایت دیگری است که: مردی خدمت حضرت رسول اکرم، صلی الله عليه وسلم، رسید و عرض کرد: بهترین اعمال را به من خبر بده که آن را انجام دهم»، پیامبر، صلی الله عليه وسلم، فرمود: «ایمان به خدا». مرد گفت: «بعد از آن». فرمود: «صله رحم»: عرض کرد «و بعد از آن»: فرمود: «امر به معروف و نهی ازاز منکر». [سنن ترمذی، باب الزهد/۳۲۳۶]
از مجموع آیات و احادیث فوق و بسیاری از آیات و احادیث دیگر، جایگاه و ارزش دعوت اسلامی آشکار شده و واضح می شود که دعوت، تکلیفی شرعی و مایه بقا و رشد دین مبین اسلام می باشد و ضروری است که در هر عصر و زمان و با ابزار و وسایل مناسب جریان و ادامه داشته باشد.
تسلط و سيطرة غرب بر رسانه های ارتباطی
همان گونه که اشاره شد، رسانه ها و ابزار ارتباطی از جایگاه ویژه و اهمیت خاصی در زندگی امروزی بشر برخوردار گشته اند و جامعه انسانیت برای رساندن ایده ها و پیام های خود به جهانیان، ناگزیر به استفاده و بکار گیری آن شده اند. هر قشر و جامعه ای که بیشتر با وسایل ارتباطی و رسانه های گروهی، آشنایی و رابطه داشته باشد، در جهان بیشتر از دیگران مورد توجه بوده و در ارایه افکار و اعتقادات خود به دیگران، موفق تر خواهد بود. اما در این میان، غربی ها و در راس آنان، یهودیت، حدود یک قرن است که بر رسانه ها و ابزار ارتباطی سیطره و تسلط حاصل کرده اند. آنها با درک این مطلب که: قدرت یک ملت وابسته و منوط به میزان در اختیار داشتن وسایل ارتباطی است، بسیاری از رسانه ها را در دست گرفته اند و از این روی توانسته اند به بسیاری از برنامه ها و خواسته هایشان برسند.
در سال ۱۷۷۹م. یکی از یهودیان به نام “آدم وايزهاپ” استاد علم لاهوت و حقوق بین الملل دانشگاه نکولدشتان آلمان، انجمنی به نام «انجمن نورانیان» تاسیس کرد که در اصل چهارم آن چنین آمده بود:
نورانیان باید مطبوعات و تمام رسانه های دیگر را در سیطره خود داشته باشند.»۲ یکی دیگر از یهودیان به نام “راشرون” که خاخام يهودیها بود در سال ۱۸۹۷م در شهر بازل سوییس قبل از تشکیل اولین کنگره صهیونیسم در سخنرانی خود چنین گفت: «اگر طلا نخستین ابزار ما در سیطره وحكومت بر جهان است، بی تردید مطبوعات و روزنامه نگاری دومین ابزار کار ما خواهد بود.»؛
متأسفانه، غربی ها و صهیونیسم جهانی با توجه به این اهتمام وتوجه خاص، توانسند به طور کلی بر رسانه های جهانی اعم از : مطبوعات، رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری، غلبه پیدا کنند و به طور کلی آن ها را در دست بگیرند؛ به گونه ای که در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد دستگاه های تبلیغاتی جهان اعم از :رادیوها، تلویزیون ها، روزنامه ها، مجلات، خبرگزاریها و دیگر وسایل ارتباط جمعی در اختیار ویا لااقل در جهت اهداف صهیونیسم جهانی قرار دارد.
نمونه هایی از تسلط غربیان بروسایل ارتباطی
همان گونه که اشاره شد، جهان غرب بویژه صهیونیسم و یهودیت بر همه اسباب و وسایل ارتباطی، تسلط و سیطره حاصل کرده اند و از همه کانال های ارتباطی جهت رسیدن به اهداف شان استفاده کامل را می کنند.
ذیلا به برخی از رسانه های گروهی و فردی که در اختیار و زیر سلطه غربی ها هست اشاره می کنیم شبکه های اطلاع رسانی: غربی ها بر بسیاری از شبکه های اطلاع رسانی جهان تسلط حاصل کرده اند از جمله: :
۱-اینترنت؛ ۲-اورشلیم وان؛ ۳-فلسطين نت؛
۴-مصر نت؛۵- و سایر شبکه ها.
خبرگزاری ها
غربی ها بسیاری از خبرگزاری های مشهور وجهانی را نیز در دست گرفته اند که پاره ای از آن ها عبارت اند از:
١- خبرگزاری رویترز»؛
۲-خبرگزاری «آسوشیتدپرس»؛
٣- خبرگزاری «یونایتد پرس»؛
۴- خبرگزاری «فرانس پرس».
مطبوعات
اهمیت مطبوعات و رسایی پیام آن ها بر هیچ کس پوشیده نیست؛ به همین لحاظ صهیونیسم جهانی از زمان های گذشته برای به زیر سلطه کشیدن مطبوعات، توطئه های عمیق و حساب شده ای را طراحی کرده اند که در نتیجه توانسته اند بخش عمده ای از مطبوعات مشهور جهان را زیر سلطه خود قرار دهند که برخی از آن ها عبارت اند از:
۱-روزنامه «دی ولت؛
۲-روزنامه «جروزالم پست»؛
۳-روزنامه «یدیعوت آحارنوت»؛
۴-روزنامه «معایو»؛
۵- روزنامه «هاآرتش»؛
۶-روزنامه «هلينون»
این روزنامه ها مخصوص صهیونیست ها بوده و در اسرائیل پخش می شوند.
اما مطبوعات جهانی که در اختیار صهیونیسم اند بعضی از آن ها عبارت اند از:
ا-روزنامه «نیویورک تایمز»؛ ۲-روزنامه «واشنگتن پست»؛ ۳-مجله هفتگی «تایم»؛ ۴-مجله «نیوزویک»؛ ۵-مجله «وال استریت ژورنال».
و بسیاری از روزنامه ها و مجلات دیگر که در کشورهای اروپایی، بویژه انگلیس و آلمان پخش می شوند و گستره توزیع جهانی دارند.
شبکه های تلویزیونی و رادیویی
هم چنین، صهیونیست ها بر بسیاری از شبکه های تلویزیونی و کانال های رادیویی تسلط حاصل کرده اند که مهم ترین آن از قرار ذیل می باشد:
- شبکه b.c
- شبکه b.s
- شبکه b.c
۴- برنامه رادیویی صدای اسراییل.
علاوه از آن چه گذشت، غربی ها و صهیونیست ها، بربسیاری از ابزارهای دیگر هم چون ابزار هنری از قبیل: موسیقی تئاتر، سینما، ابزارهای سیاسی همانند سازمان ملل، مجمع عمومی، شورای امنیت، يونسکو، بانک بین المللی ترمیم و توسعه، سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحده، (فائو)، سازمان جهانی بهداشت، صندوق بین المللی پول، مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد، بخش امور داخلی سازمان ملل متحد، سازمان فراماسونی و…، تسلط حاصل کرده اند و از این طریق توانسته اند جهان و جهانیان را مقهور استعمارات فکری و عقیدتی و تعلیمی خود بکنند.
شیوه های دعوت اسلامی در عصر ارتباطات
بدون شک، دین مبین اسلام حامل رسالت و پیامی عظیم و جهانی بوده و مسلمانان مأمور به آنانند که این پیام را به هر فرد نوع بشر و اقصا نقاط جهان برسانند. این رسالت مایۂ نجات بشریت و سرافرازی و کامیابی آنها بوده و زندگی توأم با آرامش و آسایش درونی را برای آنها به ارمغان می آورد.
از جهتی دیگر، روی کار آمدن وسایل نوین ارتباطی و آسان شدن برقراری ارتباط و اتصال باهم دیگر کار را برای رساندن و ابلاغ این رسالت نجات بخش، بیش از پیش آسان تر نموده است، اما با کمال تأسف، امت اسلامی که امتی مبعوثه و فرستاده شده با این رسالت هستند، در زمینه تسلط و در دست گیری رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی (که آسان ترین و رساننده ترین وسایل دعوی امروزی می باشند) بی بهره و یا کم بهره بوده اند و به شکل مطلوب نتوانسته اند با استفاده از این ابزار، پیام جاودان اسلام را به جهانیان برسانند که در نتیجه، این موضوع باعث بی اطلاعی بسیاری از مسلمانان نسبت به دین مبین اسلام و منجر به آسیب پذیری و پیش آمدن ضعف و رکود در روند دعوت اسلامی شده و در مقابل، بسترها و فضاهای بسیار وسیعی برای مخالفین و معاندین، جهت ترویج عقاید و افکار پوچ شان گشوده شده است.
لذا، در این مبحث تلاش خواهیم کرد تا روش ها و شیوه های نوین و مفید دعوت را بوسیله انواع وسایل ارتباطی مورد بررسی قرار داده و راه کارها و توصیه های مفیدی جهت بهتر شدن و پربار شدن دعوت اسلامی ارایه نماییم.
قبل از هر چیز، لازم است تقسیم بندی مختصری پیرامون ابزار و وسایل ارتباطی امروزی داشته باشیم، وسایل ارتباطی امروزی در مجموع به سه دسته تقسیم می شوند:
۱- اسباب و وسایل سمعی؛
۲- وسایل ارتباطی بصری؛
۳- وسایل ارتباطی نوشتاری.
شیوه های دعوت بوسیله این ابزار نسبت به کارایی هر یک از آن ها، با هم دیگر متفاوت هست که ما با بررسی هر یک از این ابزار به بعضی از شیوه ها و روشها اشاره می کنیم:
وسایل ارتباطی سمعی و روش های دعوت اسلامی
رسانه ارتباطی سمعی و یا همان «شنیداری»، شامل: رادیو، تلفن همراه و ضبط صوت می باشد. از میان این نوع رسانه ها رادیو نقش بیشتری در دعوت اسلامی دارد که مختصرا آن را مورد بحث قرار می دهیم.
این سامانه ارتباطی اولین وسیله ای است که در عصر ارتباطات، کشف و اختراع شد؛ به گونه ای که در سال ۱۸۹۵ با ارسال اولین اشاره رادیویی توسط دانشمند ایتالیایی «ژولیمو مارونی» این ابزار ارتباطی اختراع شد.”
از شیوه های نوین دعوت اسلامی بوسیله این وسیله ارتباطی به موارد ذیل می توان اشاره نمود:
۱- ایجاد کانال های رادیویی جهت آموزش و تعلیم مبادی دین مبین اسلام؛
۲- برگزاری و راه اندازی برنامه های سوال و جواب پیراموان مبانی اسلام و احکام فقهی؛
۳- تعیین برنامه هایی جهت برگزاری درس تفسیر کلام الله مجید و درس حدیث جهت استفاده شنوندگان؛
۴- معرفی و تبلیغ فرهنگ اصیل اسلامی و مراسم و جشن های اسلامی از قبیل: اعیاد اسلامی، شیوه زندگی و آموزه های دین مبین اسلام در بعد زندگی فردی و إجتماعی.
۵- پوشش دهی نقاط محرومی که توانایی استفاده از وسایل پیشرفته ارتباطی از قبیل تلویزیون و ماهواره را ندارند؛
. ۶- حکایت و روایت داستان های آموزنده و شیرین از سیرت سلف صالح، بویژه رسول الله، صلى الله عليه وسلم، ويارانش، برای کودکان و نوجوانان.
اما از روش های دعوت اسلامی بوسیله تلفن همراه و ضبط صوت موارد ذیل را می توان نام برد: :
۱- ضبط و پخش تلاوت ها و قرائات قرآن کریم؛
۲- ضبط سخنرانی ها و خطابه های اسلامی و پخش آنها؛
۳- ارسال پیام کوتاه و خبر رسانی نسبت به مناسبت های مختلف اسلامی و اوقات نماز؛
۴- تشویق و ترغیب دوستان و مخاطبین م به سوی تعالیم اسلامی بوسیله پیام های و آموزنده
رسانه بصری و شیوه های نوین دعوت اسلامی
رسانه بصری و یا همان «دیداری» شامل: تلویزیون، ماهواره، سینما، و کامپیوتر می باشد. از آنجا که این نوع وسایل ارتباطی بیش از دیگر رسانه ها منتشر و پخش شده اند و اغلب انسان ها از آنها استفاده می کنند و مخاطبین و بینندگان بوسیله این ابزار ارتباطی مستقیما گوینده را مشاهده می کنند و این خود قدرت دعوت و تبلیغ را بیشتر می کند، راهها و شیوه های دعوت نیز بوسيله آنها فراگیرتر و آسان تر امکان پذیر خواهد بود. از این روی، اول به معرفی مختصر هر کدام پرداخته و سپس شیوه های دعوت بوسیله این ابزار را مورد بحث قرار می دهیم.
تلویزیون:
این وسیله ارتباطی در قرن نوزدهم میلادی اختراع شد ولی پیشرفت و سرعت انتشار از آن بسیار کم بود. اما سال های ۱۹۲۰ تا ها۔ ۱۹۵۰ را می توان از سال های پیشرفت و ترقی این سامانه دانست، به گونه ای که اس در خانه ها و بیمارستان ها و مدارس از آن بد استفاده می شد.۱۲ ماهواره: با پیشرفت و ترقی اطلاعات و ارتباطات، اع این وسیله ارتباطی نیز به جمع اختراعات به و اکتشافات بشر افزوده شد. این وسیله ارتباطی بزرگ که قادر به ارسال تصاویر و دت صداها به فضا هست، در سال ۱۹۵۷ کشف با و از آن سال به بعد مورد استفاده عموم قرار گرفت.
کامپیوتر:
کامپیوتر و یا همان «رایانه» یکی دیگر از وسایل و آلات ارتباطی امروزی است گا که بشر به آن دست یافته است. این وسیله می ارتباطی هم در سال ۱۹۴۶ اختراع و بعد از فر آن همواره اشکال و انواع گوناگونی از آن وا عرضه بازار شد.
از شیوه های نوین دعوت اسلامی ره بوسیله این ابزار ارتباطی به موارد ذیل کا می توان اشاره نمود:
۱- اختصاصی شبکه هایی جهت معرفی و دین مبین اسلام و رفع شبهات و اشکالات وارده بر آن از سوی شبکه های تلویزیونی و ماهوارهای جهان غرب و صهیونیسم غاصب.
۲- پخش برنامه ها و مجموعه هایی که ا نشات گرفته از عقیده صحیح اسلامی بوده و و دارای جنبه های آموزنده می باشند؛
۳- پرهیز از پخش و انتشار اخبار دروغین و یا ظنی و غیر متواتر؛
۴- تهیه و کارگردانی فیلم هایی از زندگانی آن حضرت، صلى الله عليه وسلم، و صحابه کرام جهت معرفی و شناساندن هر چه بیشتر آن حضرت و یارانش به جهانیان؛
۵- تهیه و پخش گزارش از وضعیت مسلمانان در اقصا نقاط جهان و بررسی نیازها و خواسته های دینی آنها؛
۶– مقابله با تهاجم فکری و فرهنگی غرب بوسیله تبلیغ و انتشار فرهنگ اسلامی بوسیله این ابزار ارتباط جمعی؛
۷- دعوت به دین مبین اسلام نه به مذهب خاص و معینی؛
-۸ ایجاد نرم افزارهای و فایل هایی که شامل تفاسیر قرآن کریم، کتاب های دینی و تعد عقیدتی، تاریخ و سیره آن حضرت می باشد.
۹- رایت و پخش نوارهای ویدیویی ایت از سخنرانی های اسلامی، تواشیح و سروده های مذهبی و بارگذاری آنها؛
۱۰- تجزیه مباحث و مبانی اعتقادی نمد اسلام و اختصاص نشست های ویژه به بحث و تحقق علمی پیرامون هرکدام از تع۔ آنهاء
۱۱– اجتناب از شبهه پراکنی پیرامون پیر اعتقادات اسلامی و ایجاد سوء ظن نسبت به تعالیم اسلامی؛
۱۲- برگزاری میزگردها و نشست های جن دعوی متنوع با دعوت از داعیان مشهور و شت با تجربه جهان اسلام؛
۱۳- اجرای برنامه های گوناگون دعوی و و آموزنده برای سنین مختلف، از جمله: گر کودکان و نوجوانان؛
۱۴ – برگذاری محافل و نشست های جت گروهی جهت بحث و گفتگو پیرامون جا مسایل اجتماعی از قبیل: مسایل تربیت فرزندان، روش های همسرداری، وحقوق والدین؛
۱۵ – پرهیز از پخش برنامه های زشت و بو۔ روی صحنه آوردن افرادی که فاقد پوشش این کامل شرعی هستند.
مواردی که ذکر شد، بخشی از روشها از و شیوه های دعوت بوسیله این ابزار بود، اما می با توجه به جهانی بودن این نوع رسانه ها، اف زمینه دعوت به روش های گوناگون هم دیگری نیز فراهم هست که می توان آنها . را بکار برد.
رسانه نوش ه، شامل: کتاب های، جزوات، روزنامه ها، نشریات و مجله ها می باشد.
رسانه نوشتاری و یاهمان «مطبوعات) امروزه از تأثیر شگرفی بر آحاد و تودهها برخوردار هست، به گونه ای که اغلب ملتها و نظام ها با در دست داشتن روزنامه ها و مجلات قوی تر و پر محتواتر : سعی در دیکته و تحمیل نمودن آرا و افکار خود به جامعه انسانیت دارند. ادیان و مکاتب مختلف بخش مهم و گسترده ای را از رسانه نوشتاری در دست دارند و توانسته اند بخش قابل ملاحظه ای از دنیا را تحت پوشش مطبوعاتی خود قرار دهند. همانگونه که قبلا یاد آوری شد.
اما پیروان دین مبین اسلام که مشعل داران و سردمداران اصلی میدان دعوت و تبلیغ هستند و برای بشریت پیام و رسالتی را به همراه دارند که ضامن سعادت و نجات آن ها در دنیا و آخرت هست، متأسفانه تعداد اندکی از این رسانه ها را در دست دارند که این موضوع ایجاب می کند تا به این نوع رسانه بیشتر توجه و اهتمام بشود.
اما از شیوه های دعوت اسلامی بوسيله رسانه نوشتاری به موارد ذیل می توان اشاره نمود: .
١- تألیف و نگارش کتاب های دینی – تعلیمی و پخش و انتشار آن ها؛
۲- ارایه مقالات و نوشته های تحقیقی پیرامون احكام و اعتقادات اسلامی؛
۳- راه اندازی روزنامه ها، مجلات و نشریات کثیر الانتشار با گستره توزیع جهانی و میان مللی جهت معرفی و و شناسایی دین مبین اسلام؛ .
۴- رد شبهات و ایرادات وارده بر اسلام و مبانی اعتقادی آن از طرف نویسندگان و : گردانندگان مطبوعات غربی؟
۵- اختصاص ماه نامه ها و فصلنامه هایی جهت تبين حالات کشورهای اسلامی، د جمعیت مسلمانان، خواسته ها و نیازهایآنان؛
۶- تصنیف و انتشار کتابچه های آموزش دعا و دانستنی های اسلامی برای تمام سنین و بویژه کودکان و نوجوانان.
اینترنت و دعوت اسلامی
اینترنت و یا «دنیای مجازی» یکی دیگر ها از اختراعات و اکتشافات عصر جدید ما می باشد. اینترنت، شبکه بزرگی است که افراد و ادارات زیادی را در اكناف دنیا با آن همدیگر مرتبط می کند. این پدیده در سال ها ۱۹۹۰ م. اختراع شد. در آن زمان فقط در سلطه وزارت دفاع آمریکا بود. اما بعد از سال ۱۹۹۰م. با پیشرفت و ترقی وسایل و ابزار ارتباطی، این سامانه در اختیار هر شخص قرار گرفت و هر کسی می توانست ها با آن ارتباط برقرار کند.؟
از آنجا که این وسیله ارتباطی قابلیت تن مرتبط و متصل نمودن افراد و ادارات تر بی شماری را با هم دارد و در یک لحظه و اطلاعات و اخبار بی شماری را در اختیار ان شخص قرار می دهد، دعوت اسلامی را می توان به شیوه بسیار آسان و ساده تر به و جهانیان رساند.
از مهم ترین شیوه های نوین دعوت بد. بوسیله اینترنت به موارد ذیل می توان اشاره نمود:
۱-راه اندازی وبلاگ ها و نمایه های و فیس بوکی دینی و بارگذاری مطالب و می فایل های اسلامی؛
۲- ارسال برنامه ها و فایل های اسلامی انه از قبیل: تصاویر، فیلم ها، سروده ها و تواشيح اسلامی جهت دانلود و استفاده کاربران؛
۳- ایجاد شبکه ها و سایت های اینترنتی به زبانهای مختلف جهت معرفی و تعلیم دین مبین اسلام.
۴-ایجاد نرم افزارها تعلیمی از قبیل: نرم افزارهای اذکار، دعا، تلاوت، و قبله نما به زبان های مختلف جهت دانلود و استفاده مشترکین.
آسیب شناسی دعوت اسلامی در عصر حاضر (اسباب و عوامل)
آسیب پذیری دعوت اسلامی؛ یعنی: عارض شدن و پیشی آمدن افت و سستی در روند و دعوت اسلامی. این پدیده همواره دعوت و اسلامی را تهدید نموده و سد راه نفوذ و – فراگیری آن شده است. اما این آسیب . شناسی و ضربه خوردن دعوت اسلامی در عصر کنونی دو چندان شده است. به گونه ای که در عصر حاضر، کمتر کسی یافت می شود که به این فریضه الهی عمل نموده و یا به آن اعتقاد داشته باشد. مسلمانان : امروزی در رساندن پیام اسلام و دعوت آن به بشریت، ناتوان و ناموفق بوده اند و این مسئله به علل و اسباب زیادی بر می گردد که برخی از آنها را در این مبحث متذکر می شویم:
۱- عدم استفاده بهینه وصحیح از رسانه ها و ابزار ارتباطی عصر جدید؛
بدون شک، مهم ترین عامل آسیب پذیری دعوت اسلامی در عصر حاضر، استفاده ننمودن از پیشرفت های ارتباطی عصر کنونی بشر می باشد. اعتقاد به حرام بودن بعضی از این رسانه های ارتباط جمعی و کناره گیری از حضور در مباحثی که بوسیله آنها منتشر و پخش می شوند، ضربه بسیار عمیقی بر پیکره دعوت اسلامی وارد نموده است
۲- ضعف جنبه تربیتی و متأثر شدن از زندگی مادی؛
محبت مادیات و دل بستن به آنها و متأثر شدن از تبلیغات مادی گرایان و افرادی که به سوی لذت های دنیوی دعوت می دهند، بزرگ ترین عامل به وجود آمدن سستی و انحطاط در روند دعوت اسلامی می باشد.
۳- نبود تشکل ها و جنبش های فراگیری دعوی مجهز به عقیده صحیح اسلامی؛
به گونه ای که در شرایط کنونی، مراکز دعوت و تبلیغ دین مبین اسلام در کشورهای اسلامی بسیار اندک بوده و معدود مراکزی هم که موجودند از پشتیبانی و جانبداری حکومت های اسلامی و سردمداران آن برخوردار نیستند و توانایی فراگیری تمام جهان را ندارند.
۴-ناآگاهی داعیان از جنبش ها و حرکت های سیاسی و حزبی مختلف؛
۵- انزوا و کناره گیری مراکز علمی اسلامی از تبین حقیقت و واقعیت دعوت اسلامی و لزوم استفاده از ابزار لازمه برای آن.
نتیجه گیری:
از مباحث و مطالب این نوشتار مشخص شد که : دین مبین اسلام، دینی جاودان بوده که برای نجات بشریت از جانب الله (ج) آمده است ودعوت آن، دعوتی فراگیر وجامع الشمول می باشد که تمام انسان ها را مورد خطاب قرار داده است همین موضوع خواستار آن است که دعوت گران ومبلغان اسلامی با استفاده از اسباب و وسایل ارتباطی امروزی که جهانیان را با هم مرتبط و جهان را هم چون دهکده کوچکی نموده است، بهترین و شایسته ترین استفاده را نموده و این دعوت نجات بخش را از طریق کانال ها و شبکه های ارتباطی به بشریت برسانند.
اما متأسفانه، غرب و صهیونیسم جهانی بیشترین بهره وثمره را از رسانه های گروهی امروزی برده اند و توانسته اند بر بسیاری از ابزارهای ارتباطی تسلط و سیطره حاصل بکنند که همین موضوع زمينه ابلاغ و رساندن دعوت اسلامی را محدود و منحصر نموده و باعث آسیب پذیری دعوت اسلامی شده است. کشورها و جوامع اسلامی در استفاده از ابزار رسانه، از خیلی از جوامع دیگر، فاصله معنا داری دارند و به راستی که یکی از عوامل عقب ماندگی و نابسامانی کشورهای اسلامی همین موضوع است.
اما از آن جا که وعده الهی مبنی بر نصرت ویاری دین مبین اسلام بوده و در هر برهه از زمان آن را در مقابل دشمنان و بدخواهان پیروز و غالب گردانده است، هنوز هم امید ایجاد تحول در روند تسلط و سیطره بر رسانه ها و ابزار ارتباطی می باشد که با راه کارهای صحیح و درست می توان باری دیگر وسایل ارتباطی را در دست گرفت.
پاره ای از راه کارها و شیوه های دعوی را در این نوشتار یاد آور شدیم، اما برای در دست گیری و تسلط بر ابزار ارتباطی و رسیدن به نقطه مطلوب، پیشنهادات و راه کارهایی می باشد که به بعضی از آنها در پایان اشاره می کنیم:
۱- صحیح نمودن نیت و حس خدا جویی و پرهیز از دین طلبی و اعراض مادی در به دست گیری رسانه ها؛
۲-بینش عمیقی و سعه صدر در استفاده از رسانه ها؛
٣- افرادی که در عرصه ارتباطات وارد می شوند، باید برای ایجاد اتحاد و همبستگی در میان مجامع اسلامی تلاش و کوشش نمایند و از ایجاد تفرقه و دودسته گی میان امت اسلامی پرهیز نمایند؛
۴-اطلاع از اهداف و برنامه های بدخواهان و دشمنان و آگاهی از شیوه های فعالیت آنان در عصر ارتباطات؛
۵-تلاش و برنامه ریزی برای آموزش و تربیت نیروهای توانمند و مبتکر برای کار و فعالیت رسانه ای و ایجاد بستر و فضای مناسب برای رشد و شکوفایی آنان؛
۶-کنترل و نظارت دقیق بر اجرا کننده گان و دست اندر کاران و شاغلان در شبکه های ارتباطی
نویسنده: عبدالله اسحاق زهی
منبع: گاه نامه داخلی فکر و اندیشه طلاب دارالعلوم زاهدان شماره ۱ صفحه ۱۲/۱۶
پی نوشت ها
۱- ندای اسلام، فصلنامه دینی، فرهنگی، شماره ۴۶ سال دوازدهم، ابزار رسانه و رسالت ما، مفتی محمد قاسم قاسمی
۲- ندوی، ابوالحسن، زیبایی هایی از آداب دعوت در قرآن و سیره، ترجمه مولود مصطفایی، ص ۲۸ نشر احسان.
۳- صفا تاج، مجید، صهیونیسم و رسانه ،ص ۱۷.
۴ – الرفاعي، فواد بن سید عبدالرحمان، اختاپوس صهیونیسم ، ترجمه مهندس صلاح الدين عباسی، ص۶٫
۵- صفاتاج، مجید، سلطه پنهانی ص ۱۰.
۶- همان منبع، ص ۵۲-۵۱
۷- صهیونیسم و رسانه، ص ۳۸/ ۴۰
۸- سلطه پنهانی،ص ۸-۹۸۰ ۹
۹- اختاپوس صهیونیسم، ص ۲۷-۲۸
۱۰- البيانونی، ابوالفتح محمد، در آمدی بر علم دعوت، ترجمه عبدالرحمان زمان پور، ص ۲۳۲ نشر احسان.
۱۱- الموسوعة العربية العالمية ج ۱۱ ص ۳۹
۱۲- همان منبع، ج ۷ ص ۱۳۳/ ۱۳۲
۱۳ – دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج ۱۳، ص
۱۴ – الموسوعة العربية العالمية، ج ۹ ص ۳۵.
۱۵ – دبسی، عدنان، الاعلام الاسلامی، اساليبه، و منهجه في الاقناع…، ص ۲۳۹/۲۸۷ دار الراشد دمشق.
۱۶- الموسوعة العربية العالمية، ج ا ص ۳۵
۱۷- مشهور، مصطفی، مسایل بنیادین دعوت، ترجمه محمد جبروتی، ص ۱۵ با تصرف و تلخيص
۱۸- فتحی، یکن، آسیب شناسی دعوت اسلامی، ترجمه داوود نارویی ص ۹۰ نشر احسان، با تصرف.
۱۹- ابزار رسانه و رسالت ما. ۲۰- آسیب شناسی دعوت اسلامی، ص ۹۰