سنت آنلاین

سوال: پدری در قید حیات مالش را تقسیم می کند به بعضی کمتر و به بعضی بیشتر وبه بعضی چیزی نمی دهد حکم این مساله چیست؟

جواب: الف : اگر به خاطر مصلحت شرعی این کار را انجام داد و آن مصلحت هم به نفع آنها بود مثل اینکه فرزند نابینا یا فلج بود یا در پی تحصیل علم وقتش را صرف می کرد پس برتری دادن یکی بر دیگری اشکال ندارد .
ب:اگربه خاطر اغراض فاسد این کار را انجام داد پس این پدر مرتکب ظلم و ستم بزرگی شده و شریعت مقدس اسلام از این نهی نموده است چرا که این کار سبب بغض و نفرت مابین وارثان قرار می گیرد.

دلایل: 

ولو وهب رجل شیا لاولاده فی الصحة واراد التفضیل الیعض علی البعض فی ذالک ،لا روایة لهذا فی الاصل عن اصحابنا .وروی عن ابی حنیفة رحمه الله تعالی انه لا باس به اذا کان التفضیل لزیادة فضل له فی الدین وان کانا سواء یکره …. رجل وهب فی صحته کل المال للولد جاز فی القضاء ویکون آثما فیما صنع …وان کان فی ولده فاسق لا ینبغی ان یعطیه اکثر من قوته کیلا یصیر معینا له فی المعصیة ،الفتاوی الهندیة،کتاب الهبة،الباب السادس فی الهبة الصغیر،۴/۵۳۱،ط:دار احیاء التراث العربی.

اصدرت لجنة الفتوی باالازهر جوابا عن سوال حول امکان التمییز بین الورثة،وتضمنت الفتوی ما یلی: لمبرر یاتی
اولا:یجب علی الوالدین التسویة بین الاولاد فی العطیة والهدایا والانفاق،ما استطاعا الی ذالک سبیلا،ولا یجوز الخروج علی هذا الاصل الا عملا بالاحادیث السابقة الآمرة بالتسویة .
ثانيا: اذا انفق احد الوالوین علی احد الاولاد نفقة ذات قیمة بان زوجه ودفع له المهر الزوجة ،او انفق علی تعلیمه بما اوصله الی وظیفة ذات غناء ،او جهز احدی بناته کان علیه ان یعوض سائر ولده الآخرین بمقدار ما انفقه علی ولده الاول.
ثالثا : یجوز تفضیل بعض الاولاد علی بعض لمبرر شرعی ،ومن المبررات الشرعیة :العاهات المانعة من التکسب کالزمانة ،والعمی المانع ،والشلل،وکذالک العجز عن التکسب،والاشتغال بالعلم الدینی ،الفقه الاسلامي و ادلته،الفصل السادس،مبحث عطیة الاولاد،۵/۴۰۱۴،ط:مکتیة رشیدیة.

یکره تفضیل بعض اولادعلی الیعض فی الهبة حالة الصحة الا لزیادة فضل له فی الدین ،…ولو کان ولده فاسقا فاراد ان یصرف ماله الی وجوه الخیر ویحرمه عن المیراث هذا خیر من ترکه لان فیه اعانة علی المعصیة، البحرالرائق،کتاب الهبة،۷/۴۹۰،ط: مکتیة رشیدیة.