سنت آنلاین

در هر برههٔ زمانی برای پیشرفت مسلمانان، عوامل و عللی وجود داشته که به سببِ آن به بلندای انسانیت شرفیاب شده و توسن کمالات را تا کرانه‌های ملکیت به پیش تاخته و در آستانِ خدا گامزن شده‌اند. یکی از عوامل پیشرفتِ مسلمانان، اخلاق زیبا و نیکو است. اگر ما نگاهی گذرا به صدرِ اسلام بیندازیم، درک خواهیم کرد که یکی از رموز بارزِ پیشرفت اسلام و مسلمانان، اخلاق زیبا و پسندیده بوده است.
خالق هستی در کلام بی‌بدیلش به همین نکته اشاره می‌کند: ﴿فَبِمَا رَحْمَةٍۢ مِّنَ ٱللهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلْقَلْبِ لَٱنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ﴾؛ ای رسول ما! به‌خاطر لطف و رحمتی که از جانب خدا شامل حال تو شده، با مردم مهربان گشته‌ای و اگر خشن و سنگدل می‌بودی، مردم از اطراف تو پراکنده می‌شدند.
انسان‌ها هر قدر اخلاق‌شان زیباتر و نیکوتر باشد، جای بیشتری در دل‌های دیگران برای خود باز می‌ڪنند و مردم را مجذوب و مفتون خود می‌سازند. زمانی که انسان‌ها درختِ اخلاق نیکو را در سرزمین دل‌های خود غرس کنند و آن را با لبخندهای زیبا و قشنگ آبیاری کنند، آنگاه می‌توانند خود و دیگران در زیر سایهٔ آن احساسِ سکون و آرامش کنند و از میوه‌هایش بهره‌ور شوند.
بی‌گمان انسان‌هایی که اخلاق زیبا و پیامبرگونه دارند، همگان شیفته و دلباختهٔ آن‌ها می‌شوند.
اخلاق کریمانه، صفتی ا‌ست که انسانِ مسلمان باید به آن مزیّن باشد تا بتواند به وسیلهٔ آن اقشار مختلفی را به‌سوی خود جلب کرده و بدبخت‌ترین انسان‌ها را گرویدهٔ خود کند. عداوت‌ها را به عشق و محبت‌، سختی‌ها را به نرمی و لطافت‌، بدی‌ها را به خیر و خوبی‌، اختلاف‌ها را به اتحاد و ائتلاف‌، تشنج‌ها را به آرامش و سکون و ناامنی‌ها را به امن و آشتی تبدیل کند.
فلسفهٔ اخلاق، عجب فلسفهٔ غریب، زیبا و قشنگی‌ است که معجزه می‌آفریند! یک لبخندِ دلکش به همراهیِ دو حرفِ الفت‌آمیز و یک لهجهٔ شیرین می‌تواند، هزاران دل را فتح کرده و خارها را به گل تبدیل کند و زمینِ خشکِ دل‌‌ها را زیبایی‌، سرسبزی و طراوت ‌بخشیده و جامعه را مشتاق خود و گل‌آذین بگرداند.
اخلاق حسنه عجب نیروی شفابخش و دل‌انگیزی است که پیوندِ دوستی و برادری را مستحکم‌تر و پابرجاتر می‌کند.
پس بیاییم! قصری قشنگ‌ و زیبا در دل‌های مردم برای خود تعمیر کرده و آن‌ها را شیفته و مفتون خود سازیم. با صحبت‌های الفت آمیز، دل‌های رنجور را شادتر و خرسندتر کنیم و اسلام را با لباسِ اخلاقِ نیکو زیبا و قشنگ‌تر جلوه و نمایش بدهیم.
چه‌قدر مسرّت‌بخش است که با یک لهجهٔ شیرین، کدورت‌‌ها و کینه‌ها را به محبت‌ و سرخوشی تبدیل کنیم!
بی‌تردید اخلاقِ نیکو، هدیهٔ الهی‌ست، پس کسی که اخلاق نیکو ندارد، بی‌گمان از این موهبت الهی محروم است. خدای متعال در قرآن کریم، همچون آیینهٔ شفاف، ما را به تماشای زیبای اخلاق پیامبر خوبی‌ها‌ ﷺ، دعوت می‌کند و قطره‌ای از اقیانوس عظیم حسن اخلاقش را به نمایش می‌گذارد: ﴿إنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ﴾؛ ای پیامبر! بی‌گمان تو صاحب اخلاق بزرگی‌ هستی.
جای بسی تأمل و تأسف است که امروز مسلمانان، این سرمایهٔ بزرگِ خود را از دست داده‌اند.
بسیاری از جوانان، دانشجویان، اندیشمندان و دیگر افراد جامعه خود را از اخلاق زیبا فارغ ساخته و به اخلاق بد گرایش یافته‌اند. لهجهٔ درشت و حرف زشت و خشم بی‌موقع را غیرت تصوّر می‌کنند. از این‌رو جامعهٔ اسلامی از آثار بد اخلاق و معدوم بودن اخلاق اسلامی، به انحطاط و پستی‌های اخلاقی گرفتار شده و افرادش نمی‌توانند کشتی خود را از گرداب بلاخیز نجات بدهند.
امروزه مسلمانان مجد و بزرگی، هیبت و عظمت و شأن و شوکتِ خود را از دست داده‌اند. در برابر مشکلات و سختی‌های گوناگونی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ابر درد و ناله، بر آسمان‌شان پیچیده و باد ظلم و ستم، غارت، تجاوز، بی‌دینی و جنایت در آنجا می‌‌وزد. نهرها با خونِ مسلمانان مثل آب، جاری گشته و برگِ درختان اسلام با طوفان عداوت و تنفّر می‌ریزند که می‌توان علاج آن را در عفو و گذشت در برابر تقصرات و کوتاهی‌های مردم، برخورد زیبا و شایسته با دیگران، اغماض و چشم‌پوشی از فاش کردن عیوبِ انسان‌ها، دست کشیدن از بی‌عزتی و بی‌آبروی ملت‌ها جستجو کرد./ سنت‌آنلاین

✍️ امان‌الله مخدومی