سنت آنلاین

اسلام دین فطرت و تمام احكام آن خواسته‌ی فطری بشر و سازگار با آن است. زینت و آرایش یكی از خواسته‌های غریزی انسان است. اصل در دین اسلام بر استحباب زینت است و در قرآن و سنت به آن تشویق شده است.

 «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ» [الأعراف:۳۲]، بگو چه كسی زینت خدا زا كه برای بندگانش پدید آورده حرام كرده است.

«إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِینَةً لَهَا» [الكهف:۷]، به راستی ما هر چه بر زمین است آرایشی برای آن قرار دادیم.

«وَمَا أُوتِیتُمْ مِنْ شَیءٍ فَمَتَاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَزِینَتُهَا» [القصص:۶۰]، هر چه كه به شما داده شده بهره و آراستگی زندگی دنیاست.

«اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِینَةٌ» [الحدید:۲۰]، بدانید كه زندگانی دنیا تنها بازی و سرگرمی و آرایش است.

«إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یحِبُّ الْجَمَالَ» [صحیح مسلم] به‌راستی الله زیباست و زیبایی را دوست دارد.

خواهر محترم! خدای صاحب جمال در این دنیای آراسته شما را زیبا و در بهترین شكل و اندام آفریده است؛ زیبایی و ماهرویی در شما زنان جلوه یافته و افزون بر آن شریعت اسلامی شما را به برخی از آرایش‌ها اجازه داده و حتی تأکید نموده است تا در چشم شوهران‌تان جذّاب و برای آنان شیرین باشید و بدین شیوه اظهار دوستی كنید تا محبت زناشویی تثبیت و پایدار گردد.

 آرایش‌های ویژه برای زنان

در شریعت اسلامی برخی از آرایش‌ها فقط برای زنان حلال قرار داده شده است؛

۱- استفاده از انواع زیور آلات طلا و نقره حسب دلخواه؛

۲- استفاده از حنا برای تزیین دست و پا؛

۳- بلند داشتن موی سر و ممانعت از تراشیدن آن؛

۴- استفاده از لباس‌های رنگارنگ به ویژه رنگ قرمز و زرد؛

۵- استفاده از خوشبوكننده‌های ویژه، مانند خلوق (خوشبویی زعفرانی مخصوص زنان)؛

۶- استفاده از لباس ابریشمی.

اصول كلی در آرایش

اسلام برای آرایش حدودی معین و اصولی تنظیم فرموده است تا زن مسلمان اعتدال در زینت را حفظ كند و بجای تزیین به تقبیح و مسخ كردن شكل نپردازد؛

۱-  در آرایش كردن نباید آفرینش و هنر الله تعالی را دستكاری كند و اعضای بدن را تغییر دهد. این تغییرها به امر شیطان است؛ چنانكه الله تعالی به حكایت از شیطان می‌فرماید:«وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَیغَیرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ».[نساء:۱۱۹]؛ صد در صد آنان را وادار می‌كنم تا آفرینش الهی را دگرگون سازند.

۲- مشابهت به مردان نباشد؛ چون مشابهت به آنان حرام است.«لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ الْمُتَشَبِّهِینَ مِنْ الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ وَالْمُتَشَبِّهَاتِ مِنْ النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ»، [صحیح بخاری:۵۸۸۵]، [ابوداود:۴۰۹۹]، [ابن ماجه:۱۹۰۴]؛ پیامبر مردانی را كه به زنان خود را تشبیه می‌كنند و زنانی را كه خود را به مردان شبیه می‌سازند نفرین كرده است.

۳- آرایش مضرّ نباشد؛ زیرا به خود زیان رساندن در اسلام حرام است؛ پیامبر می‌فرماید:«لاَ ضَرَر وَلاَ ضِرَارَ» [موطا:۲۷۵۸] [مسنداحمد:۲۸۶۷].

دستكاری‌های ناهنجار به‌جای زینت متعارف

جای بسی تأسف است كه زنان مسلمان در جاهلیت امروز بر خلاف اصول بالا به آرایش‌هایی روی آورده‌اند که در جاهلیت سابق رواج داشته و پیامبر اسلام صلی الله علیه وسلم به شدّت از آن منع فرموده است؛

۱- امروزه بسیاری از دختران به تقلید از بیگانگان، ناخن‌ها را کوتاه  نمی‌کنند و این كار را نشانه زیبایی می‌پندارند در نتیجه ناخن‌های آنان  بسان چنگال پرندگان در می‌آید! به راستی كه پیامبر راست گفته است كه كوتاه كردن ناخن جزو فطرت انسان و سنت انبیاست. عیب دیگر در ناخن بلند این است كه مانع فعالیت می‌گردد و نظافت آن زمان‌بر است؛ كاشت ناخن مصنوعی هم همین معایب را دارد.

۲- به جای رنگ حنا برای زینت دست و پا از لاک استفاده می‌کنند که مانع رسیدن آب به ناخن و در نتیجه مانع غسل و وضو بوده و موجب بیماری می‌گردد. پیامبر اسلام حنا را علامت دست و ناخن زن قرار داده است؛ چنان که خطاب به زنی فرمود:«لَوْ كُنْتِ امْرَأَةً لَغَیرْتِ أَظْفَارَكِ»؛ سنن ایوداود [۴۱۶۸]؛ اگر زن می‌بودی، رنگ ناخن‌هایت را تغییر می‌دادی؛ یعنی با حنا.

۳- به جای سرمه در چشم كه سنت پیامبر است و به گفته ایشان چشم را روشن می‌كند و مو را می‌رویاند به آرایش‌های مداد چشم و ریمل روی آورده می‌شودکه به نوبه خود دارای عوارض جانبی و ضررهای فراوانی هستند.

۴- به جای رنگ كردن موی سفید به كندن آن رو آورده‌اند كه این كار تغییر خلقت است و پیامبر از آن باز داشته است.

۵- به جای نگه داشتن موی سر و بلند كردن آن به كوتاه كردن آن بسان مردان روآورده‌اند؛ تشبّه زنان در موی سر به مردان و تشبّه مردان در ریش به زنان جایز نیست. مردان می‌توانند موی سر خود را تا شانه نگه دارند؛ پیامبر گاهی موهای خویش را تا گوش و گاهی تا گردن و گاهی تا شانه می‌گذاشتند، موی زن باید بلندتر ازین حد باشد ورنه شباهت به مردان لازم می‌آید.

۶- برخی از زنان بدون عذر بسان مردان موی سر را می‌تراشند حالان‌كه جایز نیست؛ «نهی رسول الله صلی الله علیه و سلم أَن تَحْلِقَ الْمَرْأَةُ رَأسهَا» ترمذی [۹۱۵]؛ پیامبر صلی الله علیه وسلم زن را از تراشیدن موی سر باز داشته است.

فقهاء نوشته‌اند: زن بنابر ضرورت می‌تواند سرش را بتراشد. الفتاوی الهندیة [ج ۵، ۳۵۸]

برخی از احكام زینت

۱- مویی كه سیاه رنگ است تغییر آن به رنگ دیگر توصیه نمی‌شود؛ زیرا رنگ سیاه طبیعی است و به نسبت سایر رنگ‌ها، زیباترین رنگ برای مو محسوب می‌شود، ثانیاً تغییر آن نوعی الگوبرداری از بیگانگان است.

۲- رنگ كردن موی سفید با حنا و نیل و رنگی كه كرامت و وقار و زیبایی زن را حفظ كند، جایز است؛ پیامبر به حنا و نیل توصیه فرموده است:«إِنَّ أَحْسَنَ مَا غَیرْتُمْ بِهِ الشَّیبَ ، الْحِنَّاءُ ، وَالْكَتَمُ» ]رواه أبوداود:۴۲۰۵[ و ]الترمذی:۱۷۵۳[؛ بهترین حضابی كه با آن موی سفید را تغییر می‌دهید حنا و نیل است.

۳- موی سفید را رنگ سیاه خالص زدن درست نیست؛ پیامبر می‌فرماید:«اجْتَنِبُوا السَّوَادَ»؛ زیرا در آن نوعی فریب و جوان‌نمایی است؛ بر اثر آن سن واقعی زن مخفی می‌ماند، بخصوص وقتی كه جهت فریب در امر ازدواج باشد.

۴- آرایش صورت با کندن و ساییدن لایه‌های پوست جهت قرمز جلوه دادن آن نیز ممنوع است و تجاوز از آرایش طبیعی و تغییر خلقت به حساب می‌آید؛ امروزه از نور سولار جهت این کار استفاده می‌شود که دارای عوارض خطرناک از جمله سرطان پوست است. پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:«لَعَنَ الله الْقَاشِرَةَ وَالْمَقْشُورَةَ» [مسنداحمد:۲۶۱۷۱]؛ خداوند آرایش‌گری را كه لایه پوست صورت را می‌كَنَد و زنی را كه این عمل بر او انجام می‌گیرد لعنت كرده است.

۵- خوشبوئی برای زن مباح است؛ اما در بازار و مسیرهای عمومی كه مردان در آنجا حضور دارند نباید استفاده نشود؛ پیامبر می‌فرماید:«إِذَا اسْتَعْطَرَتِ الْمَرْأَةُ فَمَرَّتْ عَلَى الْقَوْمِ لِیجِدُوا رِیحَهَا فَهِىَ كَذَا وَكَذَا ».[سنن ابوداود:۴۱۷۵]؛ هرگاه زن عطر بزند و از كنار مردان عبور كند تا بوی او را احساس كنند آن زن چنین و چنان است؛ یعنی فاحشه است.

۶- کرم‌ها و مواد زینتی که به پوست و چشم آسیب می‌زنند نباید استعمال شوند؛ زیرا در اسلام ضرر رساندن به خود هم حرام است.

۷- برداشتن خال و زگیل از صورت اشکالی ندارد.

۸-کسی که بینی‌اش بریده شده یا آسیب دیده است می‌تواند مبادرت به عمل جراحی و پیوند بینی مصنوعی نماید همچنین در مورد انگشتان و سایر اعضای بدن؛ اما جراحی پلاستیک فقط جهت زیبایی و تغییر مدل بینی و سایر اعضا حرام است؛ چرا که تغییر خلقت الهی محسوب می‌شود.

۹- برای زن جائز است كه موی ریش و سبیل را جهت زیبائی برای شوهر بگیرد.

۱۰- گرفتن مو از ابروهای متعارف و باریك كردن آن جائز نیست؛ البته اگر بلند باشند زن می‌تواند آن را به قدری كه به حالت طبیعی دربیاید كوتاه كند.

۱۱- باریك كردن دندان‌ها كه عموما زنان پیر انجام می‌دهند تا خود را جوان جلوه دهند حرام است. همچنین فاصله انداختن بین دندانها جهت زیبایی حرام است؛ زیرا در آن‌ فریب كاری وجود دارد و تغییر خلقت است.

۱۲- استفاده از كرم‌های سفید و قرمز كننده جهت زیبائی برای شوهر جائز است؛ اما برای فریب دادن نامزد حرام است. قرمز كردن لبها هم همین حكم را دارد.

۱۳- پیوند زدن و وصل كردن موی انسان به موی خود حرام است؛ زیرا در آن فریب و تدلیس وجود دارد؛ اما وصل كردن غیر از موی انسان مانند نخ و پشم اشكالی ندارد؛ البدائع [ج۵ ، ۱۲۷]؛ زیرا در آن تدلیسی نیست و مصلحت مطلوب كه زیبائی زن برای شوهر باشد حاصل می شود.

افراط در آرایش مو

امروزه پسران و دختران به جای اینكه بیشتر به آرایش و تزكیه باطن بپردازند درگیر آرایش مو هستند، افراط در این باره و پرداختن به آن، وقت و بی‌وقت درست نیست؛ زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم از شانه كردن مستمر و پیوسته موها باز داشته است. سنن نسایی [ ۵۰۵۵]

اعتدال در زینت مو سنت است؛ پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:« مَنْ كَانَ لَهُ شَعْرٌ فَلْیكْرِمْهُ». سنن ابوداود [۴۱۶۵] ؛ هركه مو دارد آن را گرامی دارد.»؛ یعنی آن را بشوید، روغن بزند و شانه كند.

نفرین بر دستكاری‌های نامشروع

پیامبر می‌فرماید:« لَعَنَ اللَّهُ الْوَاصِلَةَ وَالْمُسْتَوْصِلَةَ وَالْوَاشِمَةَ وَالْمُسْتَوْشِمَةَ» صحیح البخاری [۵۹۳۲] ترمذی [۲۷۸۳]؛ الله، زنی كه موی آدمی را به زن وصل كند و زنی كه پیوند مو را درخواست می‌كند و زن خالكوب و زنی را كه خالكوبی شده نفرین كرده است. فقهاء نوشته‌اند وصل كردن چیزی جز از موی انسان بنابر قول راجح اشكالی ندارد.

حضرت عبدالله ابن مسعود می‌گوید:«لَعَنَ اللَّهُ الْوَاشِمَاتِ وَالْمُسْتَوْشِمَاتِ وَالنَّامِصَاتِ وَالْمُتَنَمِّصَاتِ وَالْمُتَفَلِّجَاتِ لِلْحُسْنِ الْمُغَیرَاتِ خَلْقَ اللَّهِ» صحیح مسلم [ ۵۶۹۵]

 الله، زنان خالکوب و زنانی را که درخواست خالکوبی می‌نمایند و زنان آرایشگری که آبروها را برمی‌دارند و آن را باریك می‌كنند و زنانی كه از آبروهایشان برداشته می‌شود و زنانی را كه جهت زیبایی بین دندانها فاصله ایجاد می‌كنند نفرین كرده است؛ چون آفرینش الله را تغییر داده اند.

نویسنده: عبدالحكیم سیدزاده/ مجلس علمی عین العلوم گشت