برخی از انسان‌ها دارای توانایی‌های خارق‌العاده و افق‌های ذهنی نامحدود هستند و نشانه‌هایی از استعداد، هوش، نبوغ، زیرکی، تفکر و تخیل، تیزهوشی، کنجکاوی و بصیرت در آنها دیده می‌شود، این افراد را افرادِ با استعداد یا نابغه می‌نامند که فردا همین افرادِ نوابغ، مجموعه‌ی نخبگان، دانشمندان، متفکران، رهبران و نوآوران یک کشور و ملت را تشکیل می‌دهند و روزنه‌های امید و آینده را به روی ملت خود می‌گشایند و به دستاوردها و نوآوری‌ها و پیشرفت‌های چشم‌گیری در زمینه‌های علمی و فکری متعدد و متنوعی دست خواهند یافت. دین مبین اسلام در جاهای بسیاری زیادی ما را ترغیب به پذیرش استعدادها داده است. پیامبر‌اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم توانایی‌ها و استعداد یاران خود را می‌ستود، تا جایی‌که تلاوت زیبای حضرت «أبوموسی‌الأشعری» را با این جملات مدح کرد: «يا أبا مُوسَى لقَدْ أُوتِيتَ مِزْمارًا مِن مَزامِيرِ آلِ داوُدَ »؛ ای ابو‌موسی! به تو صدای خوبی مانند صدای خوش آل‌داوود داده شده است. (بخاری)
و همینطور در روز حدیبیه از شجاعت، جرئت و دلاورمردی حضرات ابو‌قتاده و سلمة‌بن‌الأکوع رضی‌الله‌عنهما ستایش و تمجید کرد و فرمود: «خيرُ فُرسانِنا اليومَ أبو قَتادةَ، وخيرُ رجَّالتِنا اليومَ سلَمةُ بنُ الأكوعِ»؛ امروز، بهترین اسب سوارها، قتاده، و بهترین پیاده نظام ما، سلمه بود.
حضرت عمربن خطاب رضی‌الله‌عنه نیز از جوانان مشوره می‌گرفت و از آنها در خصوص مشکلات بزرگ نظرخواهی می‌کرد.
حضرت عبدالله‌بن عباس رضی‌الله‌عنه که آن زمان پسر جوانی بود، در جلسه‌های شیوخ بدر شرکت می‌کرد و در مسایل بزرگ از وی مشوره گرفته می‌شود، همه‌ی اینها به خاطر آن بود که ایشان در مسایل شرعی، فردی ذکی، صاحب استعداد و فقیه بود.
افرادی که دارای استعداد و صاحب این نعمت بزرگ هستند، از والدین و خانواده گرفته تا مدرسه و آموزش، نیاز شدیدی به حمایت، تشویق و مراقبت دارند. دولت نیز می‌بایست به نوبه‌ی خود برای این افراد بهترین فرصت‌ها را جهت شکوفایی استعدادها و توانایی‌های ذاتی فراهم نماید. ممکن است صاحبان استعداد در مدت کوتاهی کاری را انجام دهند که دیگران در طول سال‌ها قادر به انجام آن نبودند و چه بسا شاید در جوانی اختراعاتی را را به ثبت رسانند که به نفع همه باشد.
اگر نگاهی به کشورهای پیشرفته‌ی و صنعتی مثل کشور ژاپن، کره شمالی و سایر کشورهای پیشرفته بیندازیم، درخواهیم یافت که آنها چقدر به ایجاد برنامه برای کشف استعداد و خلاقیت و ایجاد کلاس‌های خصوصی برای افراد ذهین و زیرک، هدف‌دهی افراد باهوش و سرعت‌بخشی به تعلیم و آموزش آنها و در نهایت جلب و جذب آنها در شرکت‌ها و موسسات علمی/پژوهشی معتبر و استفاده از توانایی‌های آنان در راستای اهداف کشور خود، اهتمام می‌ورزند.
متاسفانه کشورهای اروپایی از صاحبان استعدادِ کشورهای اسلامی به خوبی استقبال می‌کنند و زمینه‌ی هجرت و پناهندگی را برای آنها نه از روی محبت و علاقه، بلکه به خاطر بهره‌مندی از آنها در چرخ توسعه‌ی و پیشرفت، ساخت‌و‌ساز، امنیت سایبری، شبکه‌های دیجیتال، اکتشافات و تحقیقات پزشکی و توانمندسازی آنها برای ایفای نقش متمدنانه و مثبت خود در پیشرفت و ترقی آن کشورها، فراهم می‌کنند.
لولا العقولُ لكان أدنى ضَيغمٍ
أدنى إلى شرفٍ من الإنسانِ
اگر عقول در آدميان نبود، پست‌ترين شير به شرافت نزديک‌تر از انسان بود.
مسیر سازندگی و توسعه و مسیر تمدن برای هر کشوری با حمایت و تجلیل از دانشمندان، مخترعان، نوآوران و افراد با استعداد آغاز می‌شود، کشورها به وسیله آنها پیشرفت می‌کنند و به وسیله‌ی آنها چشم‌اندازها تحقق می‌یابد و اقتصاد رشد می‌کند. ملت و دولتی که برای نوابغ خود ارزش قائل نیست و از ثروت ملی خود در برابر ضرر و زیان و مهاجرت محافظت نمی‌کند، نمی‌تواند با توجه به شرایط و چالش‌های جهانی آینده‌ای روشن را برای خود ترسیم کند.
عبدالظاهر گرگیج