سنت‌آنلاین| گزیدهٔ سخنان علما در سیزدهمين نشست هم‌انديشى علماى سراوان بزرگ که صبح روز پنج‌شنبه ۳ خرداد ۱۴۰۳ در مسجد جامع خواجه شهر گشت برگزار شد، به شرح ذیل است:

 شیخ‌الحدیث مولانا محمدگل کرم‌زهی:
شما بزرگواران ملح جامعه هستید.
در گذشته علما به تعداد انگشت‌شمار بودند؛ اما تأثیرات معنوی آنان بسیار زیاد بود.
حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید و شیخ‌الحدیث مولانا چابهاری حفظهما‌الله از علمای تأثیرگذار در این زمان هستند.
مدارس و مکاتب نسبت به گذشته بیشتر شده‌اند؛ کوشش بیشتر بر این باشد که معنویت، تقوا و پرهیزگاری بیشتر شود.

مولانا عبدالصمد ساداتی:
گفتگو میان اهل علم با شیوه حسنه باشد تا اختلاف به‌ وجود نیاید.
همیشه در کارهای‌مان نیکو و نیکوتر را در نظر بگیریم.
تنها کاری که از دست ما برای مردم غزه برمی‌آید، دعا است.
استاد مفتی محمدتقی عثمانی حفظه‌الله می‌فرماید: روزانه فقط ده دقیقه برای مردم غزه اختصاص دهیم و این آیه را بخوانیم: «لَّا إِلَٰهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ»
طی تماسی که با حضرت شیخ‌الاسلام حفظه‌الله داشتم، حال ایشان مساعد است و بعد از عمل قلب ایشان مشکلی ندارد، به شما نیز سلام می‌رساندند.

مولانا عبدالحکیم سیدزاده:
نسل جدید دارد به سوی ارتداد می‌رود و تنها اهل علم می‌توانند جلوی این ارتداد را بگیرند.
امر تعلیم، امر بسیار عظیمی است و اولین کار، شفقت بر طالب العلم است.
اسوه ما، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم است که بر حضرت انس رضی‌الله‌عنه که شاگردش بود تندی نکرد و او را نزد.
استاد هیچ چشم‌داشتی از طالب العلم نداشته باشد.
استاد در خیرخواهی شاگرد کوتاهی نکند.
از شاگرد به‌صورت عمومی انتقاد کند، نه در جلوی دیگران…
تعلیم به قدر فهم طالب باشد و اظهار علم نباشد.
استاد عامل به علم باشد.
بهترین معلم، معلم قرآن است، نه کتب دیگر.

 مفتی محمدزکریا دهواری:
مجمع فقهی سراوان بزرگ هر چهل روز برگزار می‌شود؛ که قبل از رمضان و قبل از عید قربان بیشتر نصاب زکات، صدقه فطر و مسائل مربوط به نصاب قربانی مورد بحث قرار می‌گیرد.
برای هماهنگی نظرات و آرا، مشوره‌ شده که دانش‌آموختگان عین‌العلوم قبل از دادن فتوای طلاق ثلاثه و تکفیر حتماً با دارالإفتاء عین‌العلوم گشت یا دفتر مرکزی مجمع فقهی سراوان بزرگ هماهنگی کنند.
در مسائل طلاق و …. که دو یا چند نظر وجود دارد سعی شود نظر آسان‌تر گرفته شود.
در مورد مسائل جدید مانند ارز دیجیتال و غیره نیز قبل از فتوا دادن پرسیده شود.

 مفتی ضیاء‌الرحمن محمدی:
علم جدل و مناظره برای احیاء دین و دفاع از اعتقاد واجب است.
حضرت ابراهیم با نمرود، اصحاب کهف با دقیانوس، نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه وسلم هم در پایان مناظره اعلام مباهله می‌کند. حضرت علی با خوارج و امام ابوحنیفه با فِرَق زیادی مناظره داشتند.
در تمام عصرها از انبیاء گرفته تا أئمه و فقها و علمای بعدی برای احیای دین مناظراتی داشتند.
در این عصر، قشر تحصیل کردهٔ ما بیشتر مورد حملهٔ شبهات قرار دارند.
اکثر دانشمندان، اول عالم دین بوده‌اند بعد به علم‌های دیگر پرداخته‌اند.
امروز غرب تشکل‌هایی را به اسم دین تشکیل داده تا شبهات وارد کنند و مسلمانان را به جان هم بیندازند.
امروز تفکراتی عجیب در میان بلوچ‌های ما وجود دارد که در حال کشاندن آن‌ها به سوی فتنه‌ها و غرب است.
دقیقاً همان اشکالاتی که در زمان فقها و ائمه بود، امروز هم وجود دارد.
آن‌هایی که مخالف دین هستند بر قرآن تحقیق می‌کنند و بر آن اشکال وارد می‌کنند و در فضای مجازی برای جوانان ما می‌فرستند.
حمله بر فقها یک حیلهٔ شیطانی است و این اولین و نقطهٔ آغاز تحریف دین است.
مسئولیت پاسخ به این اشکالات و شبهات بر قشر علماست.

 مولانا یارمحمد امراء:
ما در هر موقعیتی که هستیم در بطن جامعه باشیم.
در تمام مشکلات مردم شرکت داشته باشیم.
به مردم و علمای جوان بها بدهیم.
علما باید با مسئولان نشست داشته باشند و درد ملت را بیان کنند.
مدیران مدارس به اساتید خود بها بدهند.

 مولانا عبدالقدوس سالارزهی:
علما، تنها امید جهان بشریت هستند.
همین گروه علما توانستند جماعت تبلیغ را راه اندازی کنند که امروز یک گروه موفق در اصلاح جامعه است.
یکی از موفقیت‌های علما، اتحاد آن‌هاست.
مفتی محمدتقی عثمانی می‌فرماید:‌ تنها گروهی که نقش صحابه را بازی کردند، علما دیوبند بودند.
حق‌گویی یکی از شاخص‌های علمای دیوبند بوده و هست.
در تک‌روی و تک‌نظری خطر زیاد است.
اهل‌ قلم با بزرگان و اساتید خود مشوره کنند.
با علما و بزرگان خود، خصوصاً حضرت شیخ‌الاسلام هم‌نظر باشید.
از فضا و اتفاقات سیاسی، متأثر نباشید.
علامه قرضاوی می‌گوید: امام المسجد، روح المسجد؛ اگر امام فعال باشد، مقتدی‌ها قطعاً فعال خواهند بود.
در امور مالی مساجد و مدارس حساس باشیم.

مولانا عبدالناصر محمدی:
یکی از وظایف ما، آوردن مردم به طرف دین است؛ یکی از راه‌های مهم دین‌داری مردم، دعوت و تبلیغ است.
از مدارس دینی درخواست می‌‌شود که طلاب را به تشکیل شب جمعه تشویق کنند؛ اساتید نیز با طلاب همراه شوند.

 مولوی رشیداحمد باهورزهی:
برای نسل جدید برنامه‌هایی باید داشته باشیم.
اگر خشت اول را درست بنهیم، دانشجوی ما خداناباور بارنمی‌آید.
مدارس دینی دانش‌آموز طرح تابستانی پذیرش کنند و برای آن‌ها برنامه‌های متنوع بگذارند.
هر مدرسه حداقل برای ۲۰ مسجد برنامه‌ریزی کند.
آیندهٔ جامعه من و شما همین‌ دانش‌آموزان هستند، اگر این‌ها را خوب تربیت کنیم آینده‌ای درخشان خواهیم داشت.

 مولوی اسماعیل نصرتی:
یهود رسانه را در دست گرفته است.
بحث‌ها و آسیب‌های روز را بر منابر جمعه بیان کنیم.
ما باید ثابت کنیم که دین، توانایی مدیریت جهان را دارد و برای تمام جهان پیام دارد.
ما باید بر اساس آمار کار کنیم وگرنه عقب می‌افتیم.
از اساتید دانشگاه و فرهنگیان کار بگیریم.
اول دشمن را بشناسیم و در پی دفع آن باشیم.