گذر زمان و گفتگو از گرانی، دیگر نام برکت را هم از زبان‌های ما دور کرده است، چیزی که در قرآن و حدیث و به طور کلی در شریعت اسلام به آن اهمیت زیادی داده شده است. در این مقالهٔ کوتاه مختصراً به موضوع برکت می‌پردازیم. برکت به معنای افزونی خیر و فایدهٔ زیاد است […]
گذر زمان و گفتگو از گرانی، دیگر نام برکت را هم از زبان‌های ما دور کرده است، چیزی که در قرآن و حدیث و به طور کلی در شریعت اسلام به آن اهمیت زیادی داده شده است.
در این مقالهٔ کوتاه مختصراً به موضوع برکت می‌پردازیم.
برکت به معنای افزونی خیر و فایدهٔ زیاد است و بعضی نیز برکت را به معنای ثبوت و پایداری خیر الهی در چیزها و بعضی نیز برکت را خیر نافع و رشد و افزایش معنا کرده‌اند.
به هر حال برکت به طور کل یعنی ثبوت خیر خداوندی؛ و وظیفهٔ ماست که برکت را از قرآن و حدیث جویا شده و به راه‌های پربرکت گام نهیم. الله تعالیٰ در قرآن پاک می‌فرماید: ﴿وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ﴾ [اعراف: ٩٦]؛ «اگر اهل آبادی‌ها ایمان بیاورند و عمل نیک انجام دهند، برکت‌های بسیار از آسمان و زمین به رویشان می‌گشائیم.»
برکت در قرآن کریم
الله تعالیٰ همهٔ آنچه را که مهم بوده، در آن برکت نهاده و مبارک توصیف نموده است؛ از جمله:
١- قرآن کریم: ﴿كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ﴾ [ص: ٢٩]؛ «کتابی سوی تو فرستادیم که فرخنده‌کتاب است و اصل هر خیر.»
٢- خانهٔ کعبه: ﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا﴾ [آل‌عمران: ٩٦]؛ «نخستین خانهٔ عبادت که برای مردم نهاده شد آن است که در مکه است، فرخنده و بابرکت.»
٣- زمین بیت المقدس و نواحی آن: ﴿إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ﴾ [اسراء: ١]؛ «… مسجد اقصیٰ که پیرامون آن را مبارک گردانیدیم.»
٤- آب باران: ﴿نَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاءًا مُّبَارَكًا﴾ [ق: ٩]؛ «از آسمان آبی بابرکت فرستادیم.»
٥- درخت زیتون: ﴿شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونِةٍ﴾ [نور: ٣٥]؛ «درخت مبارک زیتون.»
٦- بُقعه‌ای که حضرت موسی علیه السلام آتش را در آنجا دید: «مِنْ شَاطِئِ الْوَادِي الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ» [قصص: ٣٠]؛ «از کرانهٔ راست وادی در جایگاه پر برکت،»
٧- تحیت و سلام: ﴿فَسَلِّمُوا عَلىٰ أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللهِ مُبارَكَةً طَيِّبَةً﴾ [نور: ٦١]؛ «سلام كنيد بر خودتان سلام كردنى بابرکت و پاکیزه از نزد خدا.»
٨- شب قدر: ﴿إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ﴾ [دخان: ٣]؛ «ما قرآن را در شبی مبارک نازل کردیم.»
٩- حضرت مسیح: ﴿وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنتُ﴾ [مریم: ٣١]؛ «و مرا هر جا که باشم، بابرکت گردانیده است.»
اینها همه منبع خیرِ بسیار و سود و بهرهٔ دنیا و آخرت هستند و با آنکه هر چه خدا آفریده مبارک است و همهٔ کتب و پیغمبران دارای خیر کثیراند، اما بعضی از آنها در این میانه ممتازاند. اصل همهٔ خیر و نیکی خداوند متعال است و در قرآن کریم این را به خود نسبت داده است؛ از جمله:
١- ﴿فَتَبَارَكَ اللهُ أَحْسَنُ الخَالِقِين﴾ [مؤمنون: ١٤]؛ «بابرکت است الله، بهترینِ آفرینندگان.»
٢- ﴿تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ﴾ [مُلک: ١]؛ «بابرکت است آن ذاتی که مُلک در دست اوست.»
و…
بركت در احادیث نبوی
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم می‌فرمایند:
١- «بركت در سه چيز است: جماعت، ثريد كردن غذا و سحرى خوردن.»
٢- «بركت در لقمهٔ كوچك و تمام ظرف است.»
٣- «به برادرتان مباركباد بگوييد و برايش بركت بخواهيد.»
لذا در این وقت که همه نگران گرانی‌ها هستند، ما باید برکت در هر کار و هر چیز را فراموش نکنیم و از الله تعالیٰ برکت در همهٔ امور را بخواهیم، از خزائن بی‌کران الله تعالىٰ طلب کنیم؛ زیرا خداوند همهٔ زمین را برای مردم مبارک گردانید که از آن بهرهٔ بسیار و سود برند: ﴿جَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِن فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا﴾ [فصلت: ١٠]؛ «کوه‌ها را در زمین قرار داد از بالای آن و برکت نهاد در آن.»
نویسنده: احمد حسنی/ماخونیک