يكي از شاهكارهاي محدثين اين است كه تلفظ صحيح اسامي راويان را ثبت و ضبط نموده‌اند تا هنگام قرائت اسامي آن اشتباهي پيش نيايد؛ در اين جا تلفظ درست اسم‌هاي مشكل كه در صحاح سته آمده براي خوانندگان محترم ذكر مي‌گردد؛

١- سلّام در كتب حديث با تشديد خوانده شود؛ به‌جز: عبدالله بن سلام رضي الله عنه، محمد بن سلام بيكندي، سلام بن أبي الحقيق يهودي.
٢- عُماره همه جا به ضم عين است؛ جز نام پدر أُبي بن عِماره كه به كسر است و نزد برخي اين هم به ضم است.
٣- كَرِيز در قبيله خزاعه به فتح كاف و در قبيله عبدشمس كُريز بر وزن قريش به ضم كاف است؛ مانند: طلحه بن عبيد بن كَريز و عبدالله بن عامر بن كُريز.
٤- حِزام به كسر حاء،
٥- عِسْل به كسر عين و سكون سين؛ جز عَسَل بن ذكوان الاخباري البصري كه به فتح عين و سين است.
٦- قُمير با تصغير در هر جا نام مرد است؛ جز قَمير نام زن مسروق بن الأجدع دختر عمرو.
٧- مِسْوَر بر وزن مضرب اسم آله است؛ جز در دو مورد: مُسَوَّر بن يزيد كه صحابي است و مُسَوَّر بن عبدالملك اليربوعي كه هر دوي آنها بر وزن محمّد است.
۸- بِشْر به كسر باء
۹- بُسْر به ضم باء
بَشير در موطا و صحيحين بر وزن طويل از بشارت؛ جز دو نفر: بُشير بن كعب عدوي تابعي و بُشير بن يسار تابعي.
۱۰- بُريد تصغير بَرَد (ژاله) بُريد بن عبدالله بن أبي برده، علي بن هاتم بن البَريد به فتح باء و كسر راء.
۱۱- بَرَاء به تخفيف؛ جز دو نفر أبوالعالية البَرّاء، أبوالمعشر البَرَّاء به فتح باء و تشديد راء.
١۲- جَرير به فتح جيم.
۱۳- خِراش به كسر خاء.
١۴- حُصين هر جا به تصغير؛ جز أبوحَصين عثمان بن عاصم كه بر وزن طويل است.
١۵- حَبّان به فتح حاء در حَبّان بن منقذ و محمد بن حَبّان و حَبّان بن واسع بن حَبّان و حَبّان بن هلال .
در حِبّان بن عطيه و حِبّان بن موسي و حِبّان العرفة به كسر حاء و تشديد باء.
۱۶- حَبيب به فتح حاء و كسر باء از ريشه‌ي حبّ،
۱۷-خُبيب از خبابت: زيركي.
۱۸- حَكِيم بر وزن طويل؛ جز دو جا: زُريق بن حُكيم و حُكَيم بن عبدالله.
۱۹- رَباح به فتح راء.
۲۰- زُبيد تصغير زبد: مسكه.
۲۱- زُيَيد تصغير زيد.
٢۲- سُليم به تصغير در صحيحين و موطا؛ مگر سَليم بن حَبّان.
۲۳-سَلْم، به فتح سين و سكون لام
۲۴-شُريح، سُريج به تصغير.
٢۵- سَلَمه، هر جا به فتح لام؛ جز عمر بن سَلِمه الجرمي، بنو سَلِمه قبيله‌اي از انصار.
٢٦- عُبيده هرجا به تصغير؛ جز عَبيده سلماني شاگرد حضرت علي، عَبيده بن حُميد، عَبيده بن سفيان، عامر بن عَبيدة الباهلي.
٢۷- عُبَاده هر جا به ضم عين و تخفيف باء؛ الا محمد بن عَبادة الواسطي استاد بخاري كه به فتح عين است.
٢۸- عَبْده هرجا به فتح عين و سكون باء؛ الا عامر بن عَبَده در خطبه كتاب مسلم و نخاله بن عَبَده.
٢۹- عَبّاد هر جا به فتح عين و تشديد باء؛ مگر قيس بن عُباد كه به ضم عين و تخفيف باء است.
۳۰- عَقِيل هر جا به فتح عين و كسر قاف؛ جز سه نفر كه به صيغه‌ي تصغير هستند: عُقيل بن خالد بن عَقِيل(المكَّبر) شاگرد ابن شهاب زهري، يحيي بن عُقيل و بنوعُقيل قبيله‌ي مشهور و معروف.
۳۱- عُبيد هر جا مصغر است.
٣۲- حُميد هر جا مصغر است.
٣۳- جُريري هر جا به تصغير است (منسوب به جُرير بن عُبَاد)؛ مگر يحيي بن أيوب جَريري كه به فتح جيم است.
٣٤- السَّلَمي، هر جا به فتح لام است و اهل الحديث يُكَسِّرونه فيما جاء منسوباً إلي بني سَلِمة من الأنصار.

منبع: عجاله نافعه/شاه عبدالعزيز محدث دهلوي رحمه الله.

نویسنده: عبدالحكيم سيدزاده، بخش تخصص در علوم حديث مدرسه ديني عين‌العلوم گشت.