ظهور فتنه‌ها در آخرالزمان
ظهور فتنه‌ها یکی از نشانه‌های قیامت است که در این زمان به وضوح نمایان است و انواع فتنه انسان‌ها را فرا گرفته است. از جمله‌ی این فتنه‌ها، فتنه‌ی نگاه‌های حرام از طریق آنچه در شبکه‌های ماهواره‌ای، مجّلات و سایت‌های اینترنتی (و شبکه‌های اجتماعی و مجازی) به نمایش گذاشته می‌شود و عکس‌ها و فیلم‌های حرامی که از طریق موبایل و … در میان مردم توزیع می‌شود.
اینها از جمله فتنه‌هایی هستند که اگر انسان از آنها دست بکشد و به سبب ترس از خدا و تعظیم او خود را از آنها محفوظ نگه دارد، خداوند متعال چنان ایمانی به او عنایت می‌کند که حلاوت آن را در قلبش احساس کند. حضرت ابوهریره از رسول خدا روایت می‌کند، که ایشان فرمودند: «بادِروا بالأعْمالِ الصَّالِحةِ، فستكونُ فِتَنٌ كقطَعِ اللَّيلِ الْمُظْلمِ يُصبحُ الرجُلُ مُؤمناً ويُمْسِي كافراً، ويُمسِي مُؤْمناً ويُصبحُ كافراً، يبيع دينه بعَرَضٍ من الدُّنْيا» قبل از فرا رسيدن فتنه‌هايي كه مانند شب تاريك هستند، بسوي اعمال صالح بشتابيد، زیرا آن‌قدر فتنه‌ها خواهند آمد که انسان وقت صبح مومن است ولي در اثر اين فتنه‌ها موقع شام وارد كفر مي‌شود يا بالعكس هنگام شب مؤمن می‌باشد، امّا صبح کافر و بی‌ایمان خواهد بود. در اين فتنه‌ها ممكن است كسي از شما در برابر متاع اندك دنيا، دينش را بفروشد. در یک روایت از مسند احمد بن حنبل بعد از لفظ دنیا، قلیل آمده، یعنی دینش را به کالای بسیار کم و ناچیز دنیا می‌فروشد.
مفتی محمد تقی عثمانی در توضیح این حدیث بیان می‌کند: «معنای این حدیث این است که وقتی هوا رو به تاریکی گراید، هر لحظه به تاریکی شب اضافه شده، تا نیمه‌ی شب که تاریکی به انتهای خود می‌رسد. حال اگر شخصی با این طرز تفکّر که حال مغرب است و هوا کمی تاریک شده، کارش را تعطیل کند و با خود فکر کند بعد از مدّتی که هوا روشن شد شروع خواهم کرد، این شخص به علّت عقب انداختن کارش، احمق و نادان می‌باشد، زیرا هر چه که وقت بگذرد هوا تاریک‌تر می‌شود؛ لذا سرور کائنات هشدار می‌دهند که این فکر که باشد اندکی وقت بگذرد بعد دست به کار می‌شوم را از سر خود بیرون کنید و به یاد داشته باشید که فتنه‌ها به مانند پاره‌های شب تار هستند که بعد از هر فتنه‌ای، فتنه‌های بزرگ‌تری ظهور خواهند کرد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در ادامه اشاره می‌فرمایند: فتنه‌ها باعث سلب ایمان شخص مؤمن و مسلمان می‌شود، تا جایی که شامگاه مؤمن بوده ولی صبح کافر است یا برعکس صبح مؤمن بوده و شب به حالت کفر خواهد بود. کارش به جایی می‌رسد که حتّی حاضر می‌شود در عوض متاع اندک دنیا، دین خود را بفروشد. ایشان در توضیح این قسمت می‌گوید: صبح با حالت ایمان از خواب بیدار شده و با فکر جمع‌آوری دنیا و ثروت به بازار می‌رود و مشغول داد و ستد می‌گردد، در این اثنا معامله‌ای با این شرط که اگر دینت را رها کنی این متاع دنیا از تو خواهد شد، پیش می‌آید. در دل شکّ پیدا می‌شود که دین را رها کرده و دنیا بدست آورم یا نه دنیا را به خاطر دین زیر پا قرار دهم، ولی چون این فرد نیکی‌ها را تأخیر کرده و به این عادت کرده، با این افکار که درباره‌ی دین کی از من سؤال خواهد شد؟ کی می‌میرم؟ چه موقع قیامت خواهد آمد؟، اینها مراحل بعدی است، اکنون همین مرحله‌ی فوری و نقد را حاصل کنم، دینش را می‌فروشد؛ به همین علت رسول خدا می‌فرمایند: صبح مؤمن و شب کافر خواهد بود. الله تعالی ما را از این فتنه‌ها مصون و محفوظ قرار دهد».
اين فتنه‌ها چنان بر مؤمنان و مسلمانان سنگيني مي‌كنند كه آنها براي نجات از اين فتنه‌ها مرگ را آرزو مي‌كنند؛ در حدیثی از حضرت ابي‌هريره روايت شده که رسول الله فرمودند:
«لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَمُرَّ الرَّجُلُ بِقَبْرِ الرَّجُلِ فَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي مَكَانَهُ»؛ قيامت برپا نمي‌شود تا اينكه انسان از كنار قبر انساني مي‌گذرد و مي‌گويد: اي كاش الآن من به جاي این فرد، در داخل قبر می‌بودم. در روایت دیگری که در کتاب صحیح مسلم آمده، بیان می‌شود:
«عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا تَذْهَبُ الدُّنْيَا حَتَّى يَمُرَّ الرَّجُلُ عَلَى الْقَبْرِ فَيَتَمَرَّغُ عَلَيْهِ وَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَكَانَ صَاحِبِ هَذَا الْقَبْرِ وَلَيْسَ بِهِ الدِّينُ إِلَّا الْبَلَاءُ»؛ حضرت ابوهریره روایت می‌کند که رسول اکرم صلی‌اللّٰه‌علیه‌وسلم فرمودند: سوگند به ذات خداوندی که جان من در دست اوست، قيامت برپا نمي‌شود تا اينكه يك انسان از كنار قبري مي‌گذرد و شروع می‌کند به غلطیدن بر روي آن قبر و در این حالت مي‌گويد: اي كاش من بجاي بودن در دنیا، در اين قبر می‌بودم.
علامات فتنه‌های آخرالزمان
وقوع فتنه‌ها در آخرالزمان علّت‌های گوناگونی دارد که از بزرگترين عامل وقوع آنها، قلّت علم و كثرت جهل است که اثراتش باعث ترك اسلام، ارتكاب گناه و هتك حرمت‌ها خواهد شد. از حضرت ابوهریره روايت شده که رسول خدا فرمودند: «إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَةِ أن يتقارب الزمانُ، وينْقُص العِلمُ، وتظهرَ الفتنُ، ويُلْقى الشُّحُّ، ويكثرَ الهرْجُ، قالوا: يا رسولَ الله، وما الهرجُ؟ قال: القتلُ القتلُ» همانا از علامات قيامت، این است که زمان‌ها به همدیگر نزدیک می‌شود (برکت از عمر و زمان برداشته شده و سال‌ها و ماه‌ها به سرعت سپری می‌شود)، جهل فراوان و علم کم و فتنه‌ها ظاهر شده و بخل در میان مردم رواج پیدا می‌کند و هرج زياد مي‌گردد؛ سؤال کردند: ای رسول خدا منظور از هرج چیست؟ ایشان فرمودند: منظور از هرج، كشتار و خونریزی است. در این زمان ما کاملاً شاهد این وقایع هستیم که اولاً: چقدر عمرها بی‌برکت شده و شب و روز یا بهتر بگوییم سال و ماه می‌گذرد و انسان اصلاً متوجه نمی‌شود که کی عمرش سپری شد. ثانیاً: چقدر قتل و خونریزی زیاد شده است و متأسفانه روزانه تعداد بسیار زیادی از انسان‌های بی‌گناه کشته می‌شوند و کسی نیست که به داد آنها برسد و آنها را از زیر بار ظلم نجات دهد. ثالثاً: در این زمان بخل هم در بین انسان‌ها تا حدّی رواج پیدا کرده که چه بسا پیش می‌آید که همسایه از حال همسایه و حتّی اقوام و خویشان از حال همدیگر هیچ آگاهی و اطّلاعی ندارند و در صورت آگاه بودن به همدیگر کمک نمی‌کنند.
در مورد بحث اصلی کم شدن علم و زیاد شدن جهل در حدیثی دیگر از حضرت انس روايت شده است که رسول الله فرمودند: «إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَةِ أَنْ يُرْفَعَ الْعِلْمُ وَيَكْثُرَ الْجَهْلُ وَيَكْثُرَ الزِّنَا وَيَكْثُرَ شُرْبُ الْخَمْرِ وَيَقِلَّ الرِّجَالُ وَيَكْثُرَ النِّسَاءُ حَتَّى يَكُونَ لِخَمْسِينَ امْرَأَةً الْقَيِّمُ الْوَاحِدُ»؛ بي‌ترديد از جمله علايم برپا شدن قيامت برداشته شدن علم و زیاد شدن جهل و نادانی، كثرت زنا و شراب خواري و كم شدن مردان و زياد شدن زنان است، حتّي که يك مرد سرپرست پنجاه زن خواهد بود.
امروز با پیشرفت کردن امکانات روزِ دنیا شاهد این هستیم که روز به روز علم کم و معلومات زیاد می‌شود و با کمال تأسّف بسیاری از مردم همان معلومات را علم حساب کرده و خود را عالم می‌دانند، این در حالی است که علم با معلومات تفاوت بسیار زیادی دارد که در مباحث آینده خواهد آمد. در کتاب پایان جهان یکی از نشانه‌های قیامت افزایش کتابخوانان و کاهش علما و فقها ذکر گردیده است.
در این مورد حدیثی از رسول خدا روایت شده که ایشان فرمودند: «سَيَأْتِي عَلَى أُمَّتِي زَمَانٌ تَكْثُرُ فِيهِ الْقُرَّاءُ، وَتَقِلُّ الْفُقَهَاءُ وَيُقْبَضُ الْعِلْمُ، وَيَكْثُرُ الْهَرْجُ»؛ زمانی بر امّت من خواهد آمد که کتابخوانان زیاد و فقها کاهش خواهند یافت و علم برچیده و هرج زیاد خواهد شد. امروز به لطف شبکه‌های مجازی افراد زیادی به ظاهر مشغول مطالعه هستند، ولی آیا واقعاً به وسیله‌ی این امکانات فقیه و عالم می‌شوند! این نوع مطالعه از علامات قیامت است که امروز با چشم سر آن را مشاهده می‌کنیم.
زیاد شدن زنا و نوشیدن شراب هم که در این زمان زیاد شده و اگر لطف الهی شامل حال کسی نشود ممکن است هر لحظه در دام فساد و فحشا گرفتار شود و علّت زياد شدن زنان و كم شدن مردان آن‌طور كه در بعضي روايات ديگر آمده است، جنگ‌هايي كه بوقوع می‌پیوندند، است. در احاديث رسول خدا از كثرت قتل و كشتار در آخر الزمان بسیار زیاد، ياد شده است و منظور از اين قتل و كشتارها، قتل كفار بدست مسلمانان نيست؛ بلكه منظور از آن كشته شدن مسلمان توسط مسلمان است و این در صورتی است که بسياري اوقات، اسباب و اهداف اين كشتارها مشخص نمي‌شود (با کمال تأسّف در این زمان شاهد این واقعه هستیم). خداوند متعال همه‌ی مسلمانان را از این خطرات و فتنه‌های آخرالزمان حفاظت بفرماید./احناف خواف
برگرفته از کتاب: بایدها و نبایدهای فضای مجازی؛ نوشته محمد مکفی رودی
- نویسنده : محمد مکفی رودی