در پرتو برداشت از قوانین و سنتهای الهی در نظام هستی و جهان بشری و با استناد به تصریح نبوی «إِنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ لِهَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَى رَأْسِ كُلِّ مِائَةِ سَنَةٍ مَنْ يُجَدِّدُ لَهَا دِينَهَا» (رواه أبوداود: ۴۲۹۱)، الله تعالی در هر صد سال احوال ملتها و حکومتها را دچار تغییر جدی و اساسی میکند.
صد سال پیش، دولت و امپراتوری بزرگ عثمانی، بر اثر ضعفهای داخلی و تهاجمهای پنهان و آشکار دشمنان خارجی و گرفتارشدن در دام یک جنگ جهانی، از هم فروپاشید و از مردهریگ آن، دولتهای کوچک متعددی سربرآورد.
بزرگترین اتفاق در آن روزگار این بود که جهان اسلام پس از چندین قرن، ابرقدرت بودن و مرکزیت سیاسی خود به پایتختی استانبول را از دست داد.
طرفه اینکه، دنیای غربِ مسیحی در پی احیای امپراتوری روم به شکل نوین و جدیدی بود؛ همان امپراتوریی که آخرین و مهمترین مرکز حکومتش قسطنطنیه بود که در سال ۱۴۵۳م. سلطان محمد فاتح آن را فتح کرده و اسلامبول/ استانبول نامیده بود.
میراثداران امپراتوری شکستخورده روم که باورهای مذهبی مسیحی آنها را در مقابل اسلام و مسلمانان متحدتر و برانگیختهتر میکرد، از همه وسایل و راههای ممکن برای بازگشت به دوران اقتدار و شکوه امپراتوری روم استفاده کردند.
دنیای غرب که نماینده تمامعیار امپراتوری روم و مسیحیت تحریفشده است، نمیتواند نسبت به تحولات ترکیه و دیگر مناطقی که روزگاری بخشی از قلمرو رومیان بودهاند، بیتفاوت باشد.
نکته دیگر اینکه، صد سال پیش وقتی امپراتوری عثمانی از هم فروپاشید، برای اینکه ترکهای عثمانی و نسلهای بعدی آن گرفتار ضعف و قابل کنترل و زیر سایه دنیای غرب و مسیحیت باشند، در قلمرو کوچکشدۀ آن که ترکیه نام گرفت، رهبرانی را به خود دید که در کنار عِرق ملی و حتی سابقه مبارزات سیاسی و نظامی برای دفاع از این سرزمین، و بهطور ویژه حفظ استانبول در قلمرو ترکیه، از نظر فکری بهشدت غربگرا و لائیک بودند. این رهبران که در ابتدا و برای مدتی در چشم تودههای مردم، فرماندهان سیاسی و نظامی قابل و نجاتبخشی بودند، در بعد اعتقادی و فکری و فرهنگی در مسیری کاملاً متضاد و متفاوت با تاریخ و آرمانهای اکثریت ملتشان قرار داشتند.
حال، اردوغان از دو دهه قبل تاکنون، ضمن حفظ میراث مثبت دوران جمهوریت و تلاش بسیار برای رشد و توسعه ترکیه در بعد نظامی و اقتصادی و تقویت جایگاه منطقهای و بینالمللی آن، همواره و بهطور تدریجی تلاش کرده بین امروز و تاریخ گذشته این سرزمین و احیای هویت فرهنگی مخدوششدۀ آن و جمع بین قدیم و جدید و سنت و مدرنیته ارتباط معقول و مطلوب برقرار کند.
پیروزی اردوغان در این دوره از انتخابات ریاستجمهوری، فرصت بسیار ارزشمندی برای واردشدن ترکیه به قرن جدیدی است که چشماندازهای امیدبخشی را بیش از پیش نوید میدهد إنشاءالله.
- نویسنده : ثناءالله شهنواز
- منبع خبر : سنیآنلاین