محال است سعدی که راه صفا /∗/ توان رفت جز در پی مصطفىٰ به مصطفی برسان خویش را که همه اوست /∗/ به او گر نرسیدی این همه بولهبی است بر همه‌ی مسلمانان فرض است که سیره‌ی نبوی را مطالعه کنند تا به عقیده، عبادت، معاملات، سلوک، اخلاق و صفات پیامبر بزرگ صلى الله علیه […]
محال است سعدی که راه صفا /∗/ توان رفت جز در پی مصطفىٰ
به مصطفی برسان خویش را که همه اوست /∗/ به او گر نرسیدی این همه بولهبی است
بر همه‌ی مسلمانان فرض است که سیره‌ی نبوی را مطالعه کنند تا به عقیده، عبادت، معاملات، سلوک، اخلاق و صفات پیامبر بزرگ صلى الله علیه وسلم پی ببرند و زندگی خود را مطابق با این ”اسوه‌ی حسنه“ به حیات طیبه تبدیل کنند.
سیره‌ی نبوی معجزه و نشان بزرگی است بر صحت دعوای رسالت پیامبر صلى الله علیه وسلم؛ و اگر آن‌حضرت صلى الله علیه وسلم معجزه‌ای بر صدق دعوای خود جز از سیره‌اش نمی‌داشت، کافی بود.
لو لم تکن فیه آیات مبینه /∗/ کانت بدیهته تنبیک بالخبر
از این‌جاست که قرآن، آن دسته از مشرکان را که از سیره‌ی نبوی آگاه بودند، مذمت می‌کند که چرا با مشاهده‌ی این معجزه‌ی بزرگ (سیره‌ی نبوی) ایمان نیاورند؛ ﴿أَمْ لَمْ یَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ﴾؟! [مؤمنون: ۶۹]
در کتاب‌های آسمانی غیر از قرآن نیز به ذکر صورت و سیرت پیامبر صلى الله علیه وسلم (صفات خلقیه و خلقیه) اهتمام شده، تا از آن به حقانیت پیامبرصلى الله علیه وسلم استدلال شود؛ چنان‌که بسیاری از اهل کتاب به سبب امعان نظر در معجزه‌ی بزرگ “سیره‌ی نبوی” ایمان آوردند و مصداق این بیت بودند:
به هوش بودم از اول که دل به کس نسپارم /∗/ شمایل تو بدیدم نه عقل ماند و نه هوشم
به راستی “سیره‌ی نبوی” بیان می‌کند که پیامبر صلى الله علیه وسلم اولین و کامل‌ترین عمل کننده بر قرآن و گفته‌های خود بوده است.
مطالعه‌ی سیره‌ی نبوی اهداف زیادی را تحقق می‌بخشد که از اهم آن می‌توان امور ذیل را ذکر کرد:
۱- از راه مطالعه‌ی سیرت نبوی، انگیزه‌ی اقتدا به آن‌حضرت صلى الله علیه وسلم حاصل می‌شود و یا این‌که اقتدا به او مستحکم‌تر می‌گردد.
۲- از این طریق محبت با پیامبر صلى الله علیه وسلم تحقق می‌یابد و یا این‌که بیش‌تر می‌شود؛ و نیز با مطالعه‌ی سیرت پیامبر صلى الله علیه وسلم، علم به سیره‌ی صحابه، محبت آن‌ها و اقتدای به آن‌ها نیز حاصل می‌شود.
۳- هر انسان برای هر کار خود بهترین نمونه را در حیات طیبه‌ی پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌یابد؛ به راستی سیره و زندگانی حضرت محمد صلى الله علیه وسلم برای هر دعوت‌گر، مربی و مرشد، رهبر دینی و سیاسی و نظامی و انتظامی، دانش‌مند و دانش‌جو، عالم و طالب، بهترین راهنما و سرمشق است.
امت اسلام از سیره‌ی نبوی، آداب رفیعه، اخلاق حمیده، عقیده و عبادت صحیح، طهارت روح و قلب و حب جهاد فی سبیل الله و طلب شهادت را می‌آموزد.
داعی در سیره‌ی نبوی أسالیب دعوت را می‌یابد و بر مراحل متسلسل آن آگاه می‌شود و از جهد عظیم پیامبر صلى الله علیه وسلم که در راستای اعلای کلمه الله بذل شده، مطلع می‌شود و از آن در می‌یابد که چگونه با مشکلات، موانع و فتن مبارزه کرد.
مرد سیاست می‌آموزد که پیامبر صلى الله علیه وسلم چگونه با مخالفان منحرف سیاسی رفتار می‌کرد؛ مانند عبدالله بن ابی بن سلول که علیه پیامبر صلى الله علیه وسلم نقشه می‌کشید و شایعه‌پراکنی می‌کرد تا افکار عمومی را از پیامبر منحرف و متنفر کند؛ و پیامبر صلى الله علیه وسلم با او چگونه رفتار کرد و صبر پیشه کرد تا آن‌که حقیقت ابن أبی بر مردم ظاهر شد و او را به‌طور کلی ترک کردند و به قیادت پیامبر صلى الله علیه وسلم رو آوردند.
سیره‌ی نبوی به علما در فهم قرآن کمک می‌کند؛ زیرا سیره‌ی نبوی از جنبه‌ی عملی تفسیر قرآن است. در آن اسباب نزول و تفسیر بسیاری از آیات یافته می‌شود؛ و می‌توان در آن بسیاری از احکام شرعی و اصول سیاست شرعی استخراج کرد و به معارف صحیح دست یافت و روح اسلام و مقاصد سامیه آن را حس کرد.
زاهدان به واسطه‌ی فهم صحیح از سیره‌ی نبوی معنای زهد، حقیقت و مقصد آن را در می‌یابند.
مصیبت‌دیدگان از درس سیرت بالاترین درجات صبر و ثبات را می‌آموزدند و اعتماد آن‌ها به خدا مستحکم‌تر می‌گردد و در نتجه به این کلام رو می‌کنند: ﴿وَالْعَاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ﴾ [أعراف: ۱۲۸].
با توجه به همین امور است که علی بن حسن می‌فرماید: «کنا نُعلّم مغازی النبی صلى الله علیه وسلم کما نعلم السوره من القرآن.» (البدایه والنهایه: ۳/۲۹۷، مکتبه المعارف)
و زهری می‌گوید: «فی علم المغازی علم الآخره و الدنیا.» (السیره الحلبیه، علی بن برهان الدین الحلبی: ۱/۱)
اسماعیل بن محمد بن سعد بن ابی وقاص می‌گوید: «کان أبی یعلمنا مغازی رسول الله صلى الله علیه وسلم یعدها علینا و یقول: هذه مآثر آباءکم، فلا تضیعوا ذکرها.» (همان)
از مطالعه‌ی سیره‌ی نبوی می‌توان دریافت که چگونه حکومت اسلامی تشکیل داد و از کجا کار را شروع کرد و چه‌طور برنامه ریزی نمود و….
به راستی که عدم متابعت از سنت و سیره‌ی رسول الله صلى الله علیه وسلم راز عقب‌ماندگی مسلمانان از رهبری جهان و تمکین فی الأرض است.
خواننده‌ی محترم! بدان که: ﴿لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ﴾ [أحزاب: ۲۱].
بنابراین از همین الآن مطالعه‌ی سیره‌ی نبوی را سرفهرست کارهایت قرار بده و به بهانه‌ی جشن میلاد النبی و دیگر بدعات ربیع الأول خود را در این ماه مبارک از این سعادت بزرگ محروم نساز!!! زیرا که ولادت پیامبر و دیگر بزرگان و یا وفاتشان امر خارق‌العاده‌ای نیست، بلکه طبیعی است و اگر قرار بر این باشد که برای هر یک از این بزرگان جشن ولادت و یا عرس و ماتم سالانه برگزار شود، پس امت باید از هدف خلقت که عبادت است، دور بماند. آن‌چه بر امت لازم است ایمان به رسالت پیامبر و اتباع گفته‌ها و کردار اوست؛ ولی امروزه هدف فدای ضد هدف می‌شود.
ربیع الأول را بهانه‌ای برای سیره‌ی نبوی و عمل بر تمام سنت‌های او قرار بده! و دیگر بدان که با خواندن یک کتاب در این موضوع هرگز بر آن احاطه نکرده‌ای و هنوز اول راهی؛ زیرا که سیره‌ی نبوی دریایی بی‌کران است و هیچ نویسنده‌ای نمی‌تواند حق سیره‌ی نبوی را ادا کند.
بنابراین کتاب‌های مستند قدیم و جدید علمای اسلام را در این موضوع مطالعه بفرما، نه به عنوان رویدادهای تاریخی، بلکه به عنوان آن‌که حقیقت اسلام را در آن متحد می‌یابی و این سیره‌ی نبوی و اسوه‌ی حسنه، نمونه و سرمشق زندگی‌ام است.
«والسلام علىٰ من اتبع الهدىٰ»
نویسنده: عبدالحکیم سیدزاده