چگونه می‌توان به ثمرات و نتایجی که علما برای روزه بیان کرده‌اند، دست یافت؟ چگونه می‌توان میوۀ روزه را که تقوا و پرهیزگاری کامل است، به‌دست آورد؟ جواب این است که می‌توان با رعایت آداب و تحقق شرایط لازم به آن دست یافت و گفته‌اند: هرگاه شرط/سبب از دست رفت، مشروط/نتیجه نیز از دست می‌رود. […]

چگونه می‌توان به ثمرات و نتایجی که علما برای روزه بیان کرده‌اند، دست یافت؟ چگونه می‌توان میوۀ روزه را که تقوا و پرهیزگاری کامل است، به‌دست آورد؟

جواب این است که می‌توان با رعایت آداب و تحقق شرایط لازم به آن دست یافت و گفته‌اند: هرگاه شرط/سبب از دست رفت، مشروط/نتیجه نیز از دست می‌رود.

علما و عارفان و بندگان راستین خدا به رعایت نکات زیر توصیه کرده‌اند:

۱٫کمک و استعانت از خداوند متعال و متوجه‌شدن به‌سوی خدا با توبه و رجوع صادقانه و مخلصانه به‌سوی او.

۲٫کثرت تلاوت و تدبر و اندیشیدن در کلام‌الله مجید و دقت‌نظر به روش و عادت پیامبر، صحابه و سلف صالح در غنیمت‌شمردن ماه رمضان.

۳٫ترک تمام گناهان و دوری از اسبابی که منجر به گناه می‌شوند. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمودند:

«از انجام کارهای حرام بترس، عبادت‌گزارترین مردم می‌شوی». بدون شک ارتکاب گناه و معصیت نور عبادت را از بین می‌برد و سبب محرومیت از برکات رمضان می‌شود.»

۴٫ اهتمام به نمازهای پنجگانه با جماعت و کثرت نوافل و تلاوت قرآن در آن.

۵٫در این ماه باید به کمک و مساعدت فقرا و مساکین و انفاق مال در راه خدا شتافت. عادت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم چنین بود، چنان‌که حضرت ابن عباس رضی‌الله‌عنهما روایت می‌کند: رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم سخاوتمندترین مردم بودند و از تمام اوقات در رمضان وقتی‌که جبریل به دیدارش می‌آمد سخاوتمندتر بودند و جبرئیل در هر شب رمضان به دیدار پیامبر می‌آمد و قرآن را برایش می‌خواند، در این مدت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در انجام نیکی‌ها از باد شدید سخاوتمندتر بودند. (بخاری)

۶٫کثرت دعا و تضرع به پیشگاه خداوند متعال. اهمیت و جایگاه دعا در میان عبادات بر کسی پوشیده نیست، زیرا دعا مغز و روح عبادت است. قرآن مجید پس از ذکر رمضان با اشاره به اهمیت دعا فرموده است: وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ [ البقرة: ۱۸۶]؛ هنگامی که بندگانم از تو درباره من بپرسند، [بگو:] یقیناً من نزدیکم، دعای دعاکننده را زمانی که مرا بخواند اجابت می‌کنم؛ پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، تا [به حقّ و حقیقت] راه یابند [و به مقصد اعلی برسند].
علامه ابن کثیر در تفسیرش می‌گوید: اینکه خداوند متعال این آیه را که انسان را به دعا برمی‌انگیزد، درمیان احکام روزه ذکر کرده است، اشاره به این است که هنگام تکمیل مدت [روزه] و وقت افطار باید برای دعا تلاش شود. (ابن كثير ۱/ ۲۰۸)
امام ابوداوود در مسندش از عبدالله ابن عمر رضی‌الله‌عنه روایت کرده می‌گوید که از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم شنیدم فرمودند: روزه‌دار وقت افطارش یک دعای مقبول دارد. ابن عمر وقت افطار، همسر و فرزندش را فرا می‌خواند و دعا می‌کرد.
امام ترمذی از ابوهریره رضی‌الله‌عنه روایت کرده، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمودند: سه نفر دعایشان رد نمی‌شود: رهبر و پیشوای عادل، روزه‌دار وقتی‌که افطار می‌کند و دعای مظلوم که خداوند آن را بالاتر از ابرها می‌برد و درهای آسمان برایش گشوده می‌شوند و پروردگار عزوجل می‌فرماید: سوگند به عزتم که تو را یاری خواهم کرد، هرچند که بعد از مدت‌زمانی باشد./سنی آنلاین

استاد مفتی محمدقاسم قاسمی ـ ماهنامه عربی “الصحوة الإسلامية“، شماره: ١٢٦ ـ ترجمۀ شاکر رئیسی