سنت آنلاین

خداوند متعال در قرآن کریم علاوه از رباخواران با هیچ احدی اعلام جنگ نکرده است، می فرماید:
«یا ایها الذين آمنوا اتقوا الله وذروا ما بقي من الرباء ان کنتم مؤمنين فان لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله و رسوله» (بقره۲۷۸-۲۷۹)

ترجمه:
«ای مؤمنان از خدا پروا بدارید و اگر مؤمن هستید آنچه را که از ربا مانده است رها کنید اگر چنین نکردید به جنگی از جانب خدا و رسول او آماده و خبردار باشید».

این آیه برای بیان شناعت این جنایت نزد پرودرگار، کافی است.
اگر به افراد و دولتها بنگریم خواهیم دید که رباخواری و معاملات ربوی تا چه اندازه افراد و دولتها را به فلاکت و تباهی نشانده است، تباهی هایی از قبیل، ورشکستگی، کساد، رکود و بحران اقتصادی، ناتوانی از پرداختن وام، بالا بودن نسبت بیکاری، ورشکستگی و تعطیل شدن بسیاری از شرکتها مؤسسات و غیره، بگونه ای که حاصل تلاش و زحمات روزانه کلا برای پرداختن سود و ربای بی پایان صرف می گردد، و این امر منجر به طبقاتی بودن جامعه می گردد و اموال و ثروتهای هنگفت تنها به دست افرادی معدود می ماند، و بعید نیست که این خود یکی از صورتهای جنگی باشد که خداوند رباخواران را به آن وعید داده است.

باید دانست که تمامی افرادی که در منعقد شدن معاملات ربوی همکاری دارند، اعم از طرفهای اصلی، واسطه ها، و کسانی که به این امر کمک می کنند، همگی ملعون هستند که حضرت پیامبر آنها را نفرین کرده است، حضرت جابر می گوید: حضرت پیامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: «خداوند رباخوار، ربادهنده، نویسنده و گواهان ربا را نفرین کند و فرمود: «همگی آنها جرم و گناه یکسان هستند).

بنابراین همکاری در نوشتن و یادداشت نمودن ربا، تحویل گرفتن و یا تحویل دادن ربا، به امانت گذاشتن و حفاظت ربا نیز جایز نیست، و به صورت کلی باید گفت: هرگونه مشارکت و همکاری در ربا به هر نحو ممکن حرام و ناجایز می باشد.

قباحت این گناه کبیره را در حدیثی که حضرت عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت نموده، اینگونه بیان فرموده اند: «ربا ۷۳ شعبه دارد سبک ترین و ساده ترین آن مانند این است که شخصی با مادرش زنا کند و بدترین نوع ربا آبروریزی و بی حیثیت کردن مسلمان است.در حدیثی حضرت عبدالله بن حنظله رضی الله عنه روایت نموده این گونه فرموده اند. «یک درهم ربا که شخصی دانسته آن را بخورد از ۳۶ زنا سخت تر و سنگین تر است».

حرمت ربا عام و برای همه افراد و در همه احوال حرام است و آن گونه نیست که برخی گمان می کنند که ربا فقط در صورتی حرام است که یکی از طرفین ثروتمند و دیگری فقیر باشد، و چه بسیار ثروتمندان و تاجران پر آوازه ای بوده اند که به سبب ربا ورشکسته و فقیر گشته اند و واقعیت امر، این مطلب را کاملا تأیید می کند، و کمترین زیانی که در آن وجود دارد این است که برکت مال از بین می رود، گرچه از حيث عدد و کمیت زیاد باشد، حضرت پیامبر صلى الله عليه وسلم فرمودند: «مال ربا هر چند فزون شود، سرانجام کم می گردد».

حرمت ربا مختص درصد بالای سود نیست بلکه درصد سود هر چند اندک و ناچیز باشد باز هم ربا محسوب می گردد و صاحب آن در روز قیامت همانند کسی از قبر برانگیخته می شود شیطان او را لمس کرده باشد.
با وجود اینکه ربا جرم و گناه بس سنگینی است اما باز هم خداوند دروازه توبه را برای رباخواران بازگذاشته و کیفیت آن را بیان نموده است، آنجا که می فرماید: «و أن تبتم فلكم رؤوس اموالكم لا تظلمون ولا تظلمون» و این عین عدالت است.

مؤمنان باید از ته قلب از این گناه کبیره نفرت، و قباحت آن را در ذهن داشته باشد، حتی افرادی که به اضطرار و از ترس دزد و تباهی سرمایه و اموال خویش را در بانکهای ربایی می گذارند، باید به قصد اضطرار و ناچاری به این کار اقدام کنند و این احساس را داشته باشند که آنان مانند کسانی هستند که بناچار از مردار تغذیه می کنند و حتی از این نیز شدید تر و باید استغفار کنند و برای یافتن جایگزین بهتری تلاش نمایند و هرگز نباید از بانک سود طلب کنند بلکه اگر سودی به حسابشان واریز گشت باید به هر راه ممکنی و به قصد رهایی از شر ربا نه به قصد صدقه آن را دفع نموده و خود را از آن نجات دهند زیرا خداوند پاک است و تنها پاکیزه را می پذیرد، و به هیچ وجه ممكن استفاده از آن در مواردی چون خوراک، پوشاک، مسکن، مخارج همسر، فرزندان، پدر و مادر، پرداخت زکات، پرداخت مالیات و عوارض، دفع ظلم و غیره درست و جایز نیست بلکه به خاطر ترس از مؤاخذهٔ پروردگار باید آن مال را دفع کندو خود را نجات دهد.

منبع: کتاب محرمات

تألیف: محمدصالح المنجد/ ترجمه: عبدالقدوس دهقان