ولادت: مولانا خدارحم رودينی (دهمرده) فرزند تاج‌محمد در سال ۱۳۱۴ هـ.ش. در روستای سهراب، از روستاهای منطقه‌ی سیستان ایران در خانواده‌ای بلوچ به دنیا آمد. پدرش از معتمدين روستا و منطقه بود. در کودکی پدرش را از دست داد و به همراه مادرش به خاک افغانستان کوچ کرد. تحصيلات و استادان: مولانا رودينی پس از […]
ولادت:
مولانا خدارحم رودينی (دهمرده) فرزند تاج‌محمد در سال ۱۳۱۴ هـ.ش. در روستای سهراب، از روستاهای منطقه‌ی سیستان ایران در خانواده‌ای بلوچ به دنیا آمد. پدرش از معتمدين روستا و منطقه بود. در کودکی پدرش را از دست داد و به همراه مادرش به خاک افغانستان کوچ کرد.
تحصيلات و استادان:
مولانا رودينی پس از فراگيری روخوانی قرآن، با وجود مخالفت و کتک‌های برادرش، مدتی در چخانسور افغانستان به تحصيل پرداخت و از آن‌جا به خاش‌رود به نزد مولوی آخوند ظاهر رفت و از محضر او استفاده نمود. سپس از آن‌جا به قندهار رفت و در آن‌جا و مناطق اطراف آن به مدت ۱۲ سال به تحصيل علم پرداخت و از محضر اساتيدي هم‌چون مولانا عبدالأحد ديوبندی، مولانا عبيدالله قندهاری و مولوی عبدالقیوم‌جان‌آقا استفاده برد.
مولانا رودينی پس از ۱۲ سال تحصیل در قندهار و مناطق اطراف آن تا لشکرگاه و گرمسیر و گرشک، برای ادامه‌ی تحصیل به پاکستان رفت. مدتی در کويته در محضر مولانا عبدالله اجميری شال‌دره‌ای به تحصيل مشغول شد. سپس به مدرسه‌ی مولانا عرض‌محمد (بروی‌رود) رفت و از اساتيد آن‌جا استفاده برد. پس از دو سال تحصيل در کويته به کراچی رفت.
يک سال در جامعه فاروقيه کراچي به تحصيل پرداخت و از محضر علماي آن‌جا از جمله مولانا فتح‌الله گمشادزهی استفاده نمود. هم‌چنين در مجالس مولانا مفتی محمدشفيع عثمانی و مولانا محمديوسف بنوری شرکت نمود.
سال بعد به لاهور رفت و در جامعه‌ی مدنيه به تحصيل پرداخت. در خلال تحصيل در آن‌جا، به جامعه‌ی اشرفيه‌ی لاهور نيز رفت‌وآمد داشت و در درس مولانا ادريس کاندهلوی و مولانا رسول‌خان هزاروی شرکت نمود.
هم‌چنين با مولانا مودودی ملاقات نموده است.
ايشان در تعطيلات برای شرکت در دوره‌ی ترجمه و تفسير قرآن مولانا عبدالغنی جاجروی به بدرالعلوم رحيم‌يارخان رفت و چهار بار در این دوره شرکت نمود.
دوره‌ی موقوف‌عليه را در بدرالعلوم رحيم‌يارخان گذراند و کتاب مشکاة المصابيح را نزد مولانا عبدالغنی جاجروی و شرح عقايد را با مولانا محمديوسف خواند.
برای گذراندن دوره‌ی حديث، به مدرسه‌ی نصرةالعلوم گجرانواله رفت و کتاب‌های حديث را در محضر مولانا سرفرازخان صفدر، مولانا صوفی عبدالحميد سواتی، مولانا عبدالقيوم و … گذراند و در سال ۱۳۹۵ هـ.ق. دانش‌آموخته گرديد.
پس از دانش‌آموختگی، درس ميراث و کتاب سراجی را نزد مولانا شريف‌الله خان خواند و برای دوره‌ی تکمله به منطقه‌ی طاهروالی نزد مولانا منظوراحمد نعمانی رفت.
مسئوليت‌ها و خدمات:
مولانا خدارحم پس از پايان دوره‌ی تکميلي، در سال ۱۳۵۲ به شهر سيبی در ايالت بلوچستان رفت و به مدت دو سال، در مدرسه‌ی مطلع‌العلوم به تدريس پرداخت.
سرانجام پس از ۳۲ سال دوری از وطن، در اوایل انقلاب (سال ۱۳۵۷) از سیبی به کویته و از آن‌جا به قندهار و سپس نیمروز رفت و در نهایت به ایران بازگشت.
ایشان از سال ۱۳۵۸ هـ.ش. با مشوره‌ی مولانا عبدالعزیز ملازاده در مدرسه‌ی اشاعت‌التوحید زاهدان به تدریس حدیث پرداخت و از سال ۱۳۶۲ به دعوت حضرت مولانا عبدالعزیز و مولانا عبدالحمید، به دارالعلوم زاهدان منتقل گردید و به تدریس حدیث و سایر علوم دینی در این مرکز بزرگ علوم اسلامی مشغول گردید.
ایشان در طول چند دهه فعالیت علمی ـ آموزشی، علوم مختلفی چون تفسیر و حدیث، فقه و اصول فقه، کلام و عقاید، فلسفه و منطق، بلاغت و معانی، صرف و نحو و… را تدریس و به طلاب و دانش‌پژوهان بسیاری فیض رسانده است.
هم‌چنين مدتی نيز در دارالافتاي دارالعلوم زاهدان به صورت غيررسمی فعاليت داشته است.
اخلاق:
مولانا رودینی اخلاقی نیک داشت و با همه مهربان بود. همیشه از طلاب دل‌جویی می‌کرد و آن‌ها را راهنمایی می‌نمود و برای آنان هم‌چون پدری مهربان، دلسوز بود.
خانواده:
مولانا خدارحم رودینی دارای یک همسر بود که از او صاحب هفت دختر و ۳ پسر به نام‌های مولوی عبدالله، عبدالواحد و نعمت‌الله گردید.
آثار:
مولانا رودینی در کنار تدریس به امر نوشتن نیز پرداخته است که از ایشان آثاری علمی که در علوم فلسفه، منطق و نحو می‌باشند. اسامی کتاب‌های ایشان به شرح ذیل است:
۱. توضیحات عامه، شرح مواقف (علامه تفتازانی)؛
۲. توضیحات عامه شرح مقاصد؛
۳. حاشیه کتاب قاضی مبارک (شرح سلم العلوم) بخش تصورات؛
۴. حاشیه کتاب حمدالله (شرح سلم العلوم) بخش تصدیقات؛
۵. حاشیه کتاب کندیه؛
۶. حاشیه کتاب ملا جلال؛
۷. حاشیه شمس بازغه؛
۸. حاشیه شرح چغمینی؛
۹. حاشیه بر شرح ملا عبدالغفور شرح شرح جامی؛
۱۰. حاشیه کافیه.
هم‌چنین تعداد ۱۲ مقاله در مباحث کلامی نوشته است.
شاگردان:
از محضر مولانا رودینی شاگردان زیادی استفاده نموده‌اند که اسامی برخی از آنان به شرح ذیل است:
مفتی عبدالحلیم قاضی، مولانا عبدالحکیم عثمانی، مولانا سعید شهنوازی، مولانا عبدالقهار میربلوچ‌زهی، مولانا عبدالرحیم هاشم‌زهی، مولانا محمدطیب ملازهی، مولانا نصیراحمد سیدزاده، مولانا عبدالأحد سرگانی، مولانا نواب حوت، مولانا عبدالغفار نقشبندی، مولانا محمدالیاس اسماعیل‌زهی، مولانا محمدزکریا اسماعیل‌زهی، حافظ اسماعیل ملازهی، مولانا عبدالناصر امینی، مولانا حمادالله خارکوهی و مولانا ابراهیم رودینی.
وفات:
مولانا رودینی در اواخر عمر در بستر بیماری قرار داشت و سرانجام روز دوشنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۰ درگذشت. رحمه الله رحمة واسعة.
نويسنده: عبدالستار حسین‌بر/ مرکز تحقیقات اسلامی مداد
https://www.sunnatonline.org/?p=39203