سنت‌آنلاین| مولانا عبدالحکیم سیدزاده، معاون آموزشی عین العلوم و خطیب جمعهٔ موقت شهر گُشت در خطبه‌های نماز جمعهٔ این هفته (۳ صفر١٤٤٣هـ./ ۱۹ شهريور ١٤٠٠ ش.) به تفسير و تشريح آيات ابتدايى سوره «ملک» پرداخت و در پایان سخنانش نسبت به تشویق دانش‌آموزان برای فراگیری دانش تأکید کرد.

 

▫️ به گزارش سنت‌آنلاین، مشروح سخنان مولانا سیدزاده به شرح ذیل است:👇🏻

سروران گران‌قدر آیات ابتدایی سوره ملك خوانده شد. الله تعالی توفیق بدهد که این آیات درست معنی شود و ما و شما به آن عمل کنیم.
الله تعالى در ابتداى سوره مى‌فرمايد: «تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ»؛ الله تعالی صاحب خیر و برکت است و تمام خير و نعمت‌ها را الله تعالی می‌دهد. چون پادشاه الله تعالی است. پادشاهی مال الله تعالی است؛ لهذا خیر و نعمت‌ها و برکات هم از جانب الله تعالی است. برکت از پیر و زیارت و قبور نمی‌رسد، بلکه برکت را الله تعالی می‌دهد. چون مُلک از آن الله تعالی است.
«وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»؛ و الله بر هر چیز قادر و توانا است لهذا تمام خیر و نعمت‌ها از الله تعالی برمی‌آید.
«الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ»؛ الله همان ذاتی است که مرگ و زندگی را خلق کرده است. الله تعالی در ابتدا موت را ذکر می‌کند در حالی که موت بعد از حیات هست. برای اینکه ما نسبت به موت اهتمام و آمادگی داشته باشيم و به اینکه ما مى‌ميريم یقین داشته باشیم، زيرا حيات چيزى است که با ما همراه است و آن را لمس مى‌کنيم.
فلسفه آفرینش موت و حیات این است که انسان مورد امتحان قرار بگیرد. این دنیا محل امتحان است. همه ما با تمام نعمت ها و امکاناتی که وجود دارد در حال امتحان هستیم.
روز جمعه انسان امتحان می‌شويم که آیا برای نماز جمعه می آییم یا نه؟
هر پنج وقت نماز روزانه انسان مورد امتحان قرار می‌گیرد.
انسان در کوچه و خیابان که می‌رود مورد امتحان است که آیا نگاهش حفاظت می‌شود یا خیر؟
در جلسه ای که انسان نشسته است مورد امتحان قرار دارد که آیا درست صحبت می‌کند یا خیر؟ که آیا حرفایش حساب شده و مهار شده است یا خیر؟
بیست و چهار ساعت ما و شما در حال امتحان هستیم.
این عمر و نعمت هایی که به ما و شما عنایت شده (از جمله بینایی، شنوایی، تفکر و تعقل و . . .) و دیگر نعمت های مادی همه و همه برای امتحان بشر می‌باشد.
الله تعالی امتحان می‌کند که چه کسی با این امکانات و نعمت ها بهتر عمل می‌کند؟
حُسن عمل از انسان مطلوب است. عمل انسان باید درست باشد. کثرت اعمال مطلوب نیست بلکه حُسن عمل مطلوب است. انسان هر عملی که انجام می‌دهد باید مخلصانه باشد.
▫️ شرط قبولی عمل انسان، دو رکن دارد:
رکن اول اخلاص است، هر عمل خاص و خالص باید برای الله تعالی باشد و مسائل و اغراض دنیایی و شخصی نباید مد نظر باشد. و رکن دوم این است که باید هر عمل مطابق سنت حضرت رسول صلی الله علیه وسلم باشد.
اسوه و الگوی ما و شما ‌پیامبر صلی الله علیه وسلم است.
لهذا این زندگی و حیاتی که ما و شما داریم برای همین مقصد است. اگر پشت سر این حیات، موتی نمی‌بود انسان هیچ عملی انجام نمی‌داد. اگر هم که انجام می‌داد درست انجام نمی‌داد ولی این مرگ مربی بزرگی است و یاد و تذکره مرگ انسان را وادار به درستی عمل می‌کند.
یاد مرگ است که انسان را از حرس دنیا و طغیان باز می‌دارد.
مرگ به مثل یک ترمز باز دارنده است.
لهذا ما و شما باید در فکر حُسن اعمال باشیم. اگر نماز می‌خوانیم سعی بکنیم که نماز درست خوانده شود، عامه بشر این‌گونه هستند که به کثرت توجه می‌کنند؛ اما قرآن می‌فرماید باید به حُسن عمل توجه شود. و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم هم به همین چیز ما را دستور می‌دهد. الله ذاتی عزیز و شریف است و ذاتی است که بر همه چیز غالب است. تمام کائنات را الله تعالی موت می‌دهد، پادشاهان را الله تعالی موت داده است. و الله تعالی ذات غفوری است اگر انسان کوتاهی کرده است به الله تعالی توجه کند و معذرت خواهی کند الله تعالی او را می‌بخشد.
«الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا»؛ الله تعالی ذاتی است که این آسمان‌ها را با طبقات مختلف به خلق کرده است، طبقات مختلفى که در اين جوّ وجود دارد اين آيه هر چقدر تفصيل شود بازهم با معنايى دارد، طبقات مختلف آسمان، طبقات مختلف که منظومه‌ها دارند را الله خلق کرده است.
«مَا تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِنْ تَفَاوُتٍ»؛ الله تعالى مى‌گويند که اى انسان! تو در اين صنع پروردگار هيچ تفاوتى و هيچ نقصى و کمى نمى‌بينى.
بشر را نگاه کنيد که کارخانه دارد چيزها را درجه يک مى‌سازد، درجه دو مى‌سازد و توليدات بعضى از کشورها معمولى‌اند يا بيکارند.

اما صنع الله تعالى، صنع بسيار پيشرفته‌ايست؛ لهذا انسان مى‌تواند در همه مخلوقات الله تأمل و تفکر کند يقين مى‌کند که صنعت الله بسيار پيشرفته است. اين شب و روز، خورشيد، گذر شب و روز، آمدن فصل‌هاى مختلف، آسمان و زمين، آب، نباتات و حيوانات را نگاه کنيد، همه اين‌ها صنعت پيشرفته الله هستند.
▫️ «فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِنْ فُطُورٍ»؛ اى انسان بار بار چشمت را بگردان و نگاه کن هيچ شکاف و نقصى در صنعت پروردگار نمى‌بينى.
▫️ «ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنْقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَهُوَ حَسِيرٌ»؛ باز هم الله تعالى مى‌فرمايند که نگاه کن و تأمل بکن، چشم تو خسته مى‌شود و از اينکه عيبى ببيند شرمنده مى‌شود هيچ نقصى نمى‌بيند.
▫️ «وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ»؛ الله توجه‌مان را به سمت آسمان مى‌برد که ما آسمان را با چراغ‌ها مزين نموديم، شب‌ها نگاه کنيم چقدر چراغ مى‌بينيم. و از همين چراغ‌ها الله تعالى شهاب‌هايى جدا مى‌کند و شيطان‌ها زده مى‌شوند تا اينکه به بالا نروند، استراق سمع نکنند. «وَجَعَلْنَا السَّمَاءَ سَقْفًا مَحْفُوظًا»؛ آسمان سقف حفاظت شده‌اى است.
«وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ»؛ ما براى شياطين هم آتش شعله‌ور آماده کرديم.
«وَلِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ»؛ نه تنها براى شياطين جنى، بلکه براى ناباورانى که در اين دنيا وجود دارند، کافر هستند و به الله و رسالت انبياء و جهان آخرت باور ندارند عذاب جهنم است و جهنم بازگشت بسيار بديست.
«إِذَا أُلْقُوا فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقًا وَهِيَ تَفُورُ»؛ در اينجا الله تصويرى از جهنم را به ما تفهيم مى‌کند، وقتى که جهنميان و ناباوران به جهنم انداخته مى شوند، براى جهنم يک آواز بسيار وحشتناک مثل آواز الاغ مى‌شنوند و اين جهنم جوش مى‌زند.
«تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ»؛ نزديک است که جهنم از خشم تکه تکه شود يعنى جهنم بسيار بسيار خشمگين است بر ناباوران که نزديک است از خشم تکه تکه شود. مثل اينکه مثلاً انسانى مجرم بسيار بزرگي است که هزاران نفر را کشته، من و شما او را در جمعى ببينيم نزديک مى‌شود که من و شما از خشم تکه تکه شويم تا اين اندازه از او نفرت داريم. به همين شکل جهنم از ناباوران نفرت دارد.
«كُلَّمَا أُلْقِيَ فِيهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ»؛ هر گاه گروهى در جهنم انداخته مى‌شوندمسئولين جهنم از اين‌ها مى‌پرسند آيا هشدار دهنده‌اى پيش شما نيامده؟ آيا کسى شما پند نداده؟ کتاب خدا نيامده؟ اين عقلى که خدا به شما داده است به شما هشدار نداده است؟ پيامبر به شما هشدار نداده‌ است؟
▫️«قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءَنَا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ كَبِيرٍ»؛ اين ناباوران مى‌گويند:‌ چرا! هشدار‌ها پيش ما آمده؛ ولى ما باور و قبول نکرديم و ما گفتيم که الله هيچ چيز نازل نکرده، اين کتاب همه‌اش تراوش ذهنى محمد صلى الله عليه وسلم بوده است، همه‌اش ساخته و پرداخته خود فرهنگ جامعه عرب بوده است؛ فرشتگان مى‌گويند: واقعاً شما در گمراهى بزرگى بوده‌ايد که قبول نکرديد.
▫️ «فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقًا لِأَصْحَابِ السَّعِيرِ»؛ نهايت امر اين‌ ناباوران به جرم خود اعتراف مى‌کنند، براى جهنميان دورى و هلاکت است.
اين سرانجام ناباوران بود که الله تعالى در اين سوره بيان فرمود بعد در ادامه سوره سرانجام گروهى که الله را باور و قبول دارند بيان مى‌فرمايد:
▫️ «إِنَّ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ»؛ به يقين کسانى که خشيت الله دارند، ارباب خود را نمى‌بينند اما ناديده از ارباب خود شرم دارند دين دارند، احترام ارباب خود را دارند و قبولش مى‌کنند، اگر همه من و شما در اين دنيا الله را ببينيم او را باور مى‌کنيم لهذا آن باور اجباريست در ان باور جاى امتحانى نيست. اما اينکه الله تعالى ديده نمى‌شود و کار الله تعالى و خلقت او ديده مى‌شود، مديريت الله تعالى براى ما قابل لمس است لهذا اينجا بشر امتحان مى‌شود که آيا عقل خود به کار مى‌بندد؟ الله را قبول مى‌کند يا نمى‌کند؟ انسان‌هايى که عقلانيت ندارند و در درجه حيوانيت هستند مانند حيوان تا چيزى را لمس نکند باورش نمى‌کند، ولى انسان‌هاى عقلانيت و دانش، تفکر و تعقل دارند از چيزهايى که مشاهده و لمس مى‌کنند بر چيزهاى ناديده استدلال مى‌کنند.
«لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ»؛ الله اين‌ها را مى‌بخشد، خشيت الله سبب مغفرت گناهان مى‌شود و خشيت الله تعالى سبب مزد بزرگ مى‌شود.

«وَأَسِرُّوا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ»؛ الله تعالى مى‌فرمايد: اى انسان! چه تو صدايت را بلند کنى يا پايين کنى الله مى‌شنود. انسان وقتى حرف غلط مى‌زند خوب نگاه مى‌کند که کسى مى‌شنود يا نه؟ استراق سمع مى‌شود يا نه؟ دستگاه شنود گذاشته شده يا نه؟ ولى الله مى‌گويد چه تو صدايت را بلند کنى يا پايين کنى، الله مى‌داند که در سينه تو چه هست. «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»؛ الله مى گويد اى انسان! ما مى‌دانيم که در دل تو چه مى‌گذرد.
«أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ»؛ اى انسان! تو خودت فکر و تأمل بکن، آن ذاتى که انسان را درست کرده آيا او علم و آگاهى ندارد؟ چرا الله تعالى ذات لطيفى است وصف لطافت الله لايق شأن اوست از اين جهت ما او را نمى‌بينيم. و از آن جائي که الله ذات لطيفى است الله امور باريک و لطيف را مى‌داند و الله تعالى از سخن‌ها با خبر است.
▫️ايشان در پایان سخنانش نسبت به تشویق دانش‌آموزان برای فراگیری دانش تأکید کرد و گفت: سروران عزيز همانطور که همه مى‌دانيم که الآن در شرف بازگشايى مدارس هستيم اولياى محترم از الآن آمادگى خود را بگيرند و اولاد خود را تفهيم و نصحيت کنند که با انگيزه و نشاط سال تحصيلى خود را شروع کنند و اين دو سالى که فرجه بوده خيلى آسيب‌هاى سنگينى از جمله دورى از علم و کتاب و دانش آمده است.