چکیده
امروز، فتنه‌های بزرگی هستند که مانند شعله‌های جهنّم سر بر آورده‌اند؛ نزدیک است جهان اسلام را طعمه‌ی خود قرار دهند و آرزوی صحابهٔ کرام را به خاک کشند؛ امروز فتنه‌های اسلام‌سوز و ایمان‌سوز و بشریت‌سوز قد علم کرده‌اند و متأسفانه در این عصر جدید، این فتنه‌ها خیلی گسترده‌تر و به‌روزتر بر امت اسلامی وارد شده‌اند.
طبق آیهٔ «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا» باید طلاب با افکاری وسیع و حرکاتی ماهرانه، خود را برای نجات خویش و جامعهٔ اسلامی به‌ویژه جوانان پرپر شده و شکار شده‌ی غرب و مستشرقین آماده کنند.
مقدمه
امتِ محمد صلی الله علیه وسلم، امتی میانه است که خداوند آن را از تمام امت‌ها برتری داده است و اگر چه به برکت رحمة للعالمین از بسیاری امراض و عذاب‌های عمومی که امت‌های گذشته به آن مبتلا بوده‌اند نجات حاصل کرده است، اما با وجود این برای امتحان مؤمنین در هر عصر، نظامِ فتنه‌های تکوینی پی در پی جاری بوده است.
خود فتنه به معنای آزمایش است؛ هرگاه فتنه‌ای شکل جهانی به خود گرفته است، قلب‌های مخلصین و صالحین نیز از آن متأثر گشته‌اند؛ گرچه از لحاظ عملی محفوظ مانده‌اند. به همین علت، هرچه از عهد نبوت فاصله می‌گیریم فتنه‌ها بیشتر می‌شوند و ضعف ایمانی در بشریت نمایان‌تر می‌شود.
پس باید با تحوّل و پیشرفت جامعه بشری، طالب‌العلم و عالم دین هم خودشان را ساخته و پخته، با بهترین منهج و آداب طبق نیازهای روز، به دعوت و اصلاح جامعهٔ کنونی بپردازند و با جان و مال و وقت خود در مقابل هر نوع فتنه و حائل فراروی دعوت و رشد اسلام، ایستاده و مجاهده نمایند.
«واتّقوا فتنــة لا تُصیبنّ اللّذین ظلموا منکم خاصّة واعلموا أنّ اللّه شدید العقاب»
تعریف فتنه
فتنه از ماده «فِتْن» به معنای داخل نمودن طلا در آتش است، و به معنای داخل نمودن انسان در آتش نیز آمده است؛ کلمه «فتنه» در قرآن کریم در جاهای متعددی و به معانی مختلفی ذکر شده است.
در هر زمان، فتنه صورت‌های مختلفی به خود گرفته‌است؛ اما فتنه‌های اصلی دو قسم هستند: ۱. فتنه عملی؛ ۲. فتنه علمی.
اینک باید دانست که سرگذشتِ اسلام، پر از فتنه و هرج و مرج است و این را تاریخ گواهی می‌دهد که بعد از شهادت سیدنا عثمان رضی الله عنه دروازه‌ی فتنه بر امت باز شد؛ جنگ جمل، صفین، واقعه حرّه، واقعه‌ی دیر الجماجم، حادثه‌ی کربلا و شهادت حضرت حسین رضی الله عنه از صحنه‌های دردناک تاریخ اسلام می‌باشند. به هرحال، ابتدای این امت با همین فتنه‌ها شروع شد.
علاوه بر فتنه‌های گذشته، فتنه‌های جدیدی درحال بروز هستند؛ جاهلیت به رنگ جدیدی دارد ظاهر می‌شود. قبلا مسألهٔ بدعت‌ها مطرح بود؛ اما با گذشت زمان، کم کم مسائل بزرگ‌تری علیه دین و مذهب مطرح می‌شود. تؤطئه‌های جدیدی علیه توحید و غیرت دینی ما در حال شکل گرفتن است. سلف ما در برابر بدعات و رسوم، سر خم نکردند؛ ما چگونه در برابر شرک و مظاهر مشرکانه تسلیم شویم؟
چگونگی ظهور فتنه‌های جدید
در هر زمان و هر برههٔ تاریخی، در میان امت محمد صلی الله علیه و سلم و در میان جهانیان فتنه‌های ایمان‌سوز و اعتقادسوزی پیدا شده‌است؛ به‌صورتی که هیچ‌کس راه گریزی از آن را ندیده است، گویا جهان در کناره‌ی یک پرتگاهی قرار داشت که با لغزشی کوچک، ممکن بود در درّه‌ی عمیق هلاکت فنا شود؛ اما در قبال این خطرها، افرادی قیام کردند که عزت، شرف، انسانیت، آزادی، آرامش، همچنین امنیت و یکپارچگی را در جوامع مسلمین و بشری حاکم کردند.
دینی که به سبب کثرت فتنه‌ها و تاریکی شدید آن‌ها، برای جهانیان مشتبه گشته بود را تجدید نموده، همچون خورشید تابان بر آسمان بشریت، به اعتزاز درآورند.
دشمنان اسلام را بربغض و عنادشان سرگردان نموده و پاسخ «موتوا بغیظکم» را بر دهان پلید مکّاران زمان کوبیده و چه بسا ناامیدتر‌شان می‌کردند؛ اما با تأسف در این زمان باید گفت که دشمن زرنگ‌تر شده و این‌بار ظرافت‌کاری در کار خود به خرج داده و با نفوذی بیشتر و با فکری جدید ﴿که فکری بسیار مؤثر و قوی است﴾ برما چیره شده است.
زیرا به یقین دریافته‌اند که وقتی با سربازان اندک مسلمانان در غزوه‌های بدر، حنین و قادسیه توان مقابله نداشتند مگر ممکن است که با لشکر میلیاردی مسلمانان به میدان نزاع آمده و با آنان به مقابله پرداخت؟.
اینجا بود که دشمن مسیرش را تغییر داده و به فتنه‌اندازی و تؤطئه، با اسلوبی که خود مسلمانان از آن غافل بودند، آغاز نمود. به‌قول مفکر بزرگ جهان اسلام، علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله: «اکنون، لات و منات و نیروهای طاغوتی و جاهلی در لباس‌های جدید ظهور نموده‌اند.» فتنه‌ها به شکل جدید و با چهره‌های ناآشنا به میدان آمده‌اند.
چه زیبا فرموده‌است رسول معظّم اسلام صلی الله علیه وسلم: در آخرالزمان فتنه‌هایی سرازیر می‌شود «کمواقع القطر» که همانند باران در همه‌جا می‌بارند. و یقینا در عصر ما پیشگویی رسول خدا صلی الله علیه وسلم به صورت کامل آشکار شده است. امروز، گرگ‌ها در لباس میش به شکار آمده‌اند و به‌خاطر همین است که اکثر جوانان، به خاطر بی‌علمی‌شان در چنگال این مکّاران بدخواه، شکار می‌شوند.
این حیله بر مسلمانان تاثیر به‌سزایی داشته است که پیوسته می‌بینیم جوانان مسلمان ﴿عوام و خواص﴾ دارند بر جاده‌ی غرب و غرب‌گرایان حرکت می‌کنند و بی‌خبرانه روش و سنت‌های یهود و نصاری را برای خویش برمی‌گزینند.
امروز سرمایه‌های رسول اکرم صلی الله علیه وسلم مورد تهاجم واقع شده‌اند. به مرکز اسلام و پایتخت حضرت رسول صلی الله علیه و سلم دارد حمله می شود.!
بله! این داستان خیلی دردناک و طولانی است که تمام جهان و به‌خصوص جهان اسلام مرکز فتنه‌ها قرار گرفته‌است. «بسوخت عقل که این چه بوالعجبی است».
پس اینک سؤال می‌شود که چه‌کسی باید مسؤول نجات این امت باشد؟! کشتی نوح را امروز چه‌کسی زمام‌داری کرده و مسلمانان را از دریای خروشان فتنه‌ها سلامت به ساحل می‌رساند؟ جواب این سؤال، دنیایی فکر و اندیشه است.
اهداف فتنه‌‌اندازان
طلاب عزیز! فتنه‌هایی که امروزه ما را از هر سو احاطه کرده‌اند، بسیار خطرناک و سهمگین‌اند. همچنین خطرهای درونی که بزرگ‌ترین خطرها هستند دامن‌گیرمان شده‌اند؛ گروهی ساده‌خو در بین خودمان یافت می‌شود که با کمال سست عنصری، سخنان غیر مسلمانان را به زبان می‌آورند. اینها مصداق «مدعی سست، گواه چست» هستند. با این عقیده که ما باید تابع اکثریت باشیم و حتی در فرهنگ و لباس و غیره، روش غیرمسلمانان را اختیار کنیم تا بهتر بتوانیم از امتیازات کشور برخوردار شویم.
امروز تصمیم گرفته‌اند ما را از تمدن و فرهنگ‌مان بیگانه سازند. اگرچه حکومت‌ها نمی‌خواهد ما را به‌عنوان مسلمان از بین ببرند، ولی مسلّماً می‌خواهند ما را مسلمانانی سازند که از تشخصات مذهبی خود، دست بکشیم و با ساز آن‌ها برقصیم.
فتنه‌ی ربا خواری، فتنه‌ی اینترنت، فتنه‌ی اختلاط پسر و دختر در فضای دانشگاه؛ فضایی که باید علمی، اخلاقی و فرهنگی باشد، اما متاسفانه شهوانی شده است. فتنه‌ی ساحرانی که به نام دلسوزی امت، مال و ایمان مردم را می‌گیرند. فتنه‌ی جاهلان عالم‌نمایی که ایمانشان را فروخته و فتوی‌های غلط و دروغین به مردم القا می‌نمایند که بر اثر این، نه تنها خودشان گمراه، بلکه دیگران را در کنار خویش گمراه می‌سازند؛ همهٔ این فتنه‌ها از اهداف شوم آن‌ها و در نقشهٔ‌شان قرار دارد.
یاد آوری برخی از فتنه های این زمان
- فضای مجازی
آری! عصر امروزه عصر شهوت و فتنه‌ها است؛ عصری که تصویر ضبط شده‌ی هر نوع فساد و فحشایی، از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای به جهان هدیه می‌شود، هدیه‌ای که اثر منفی آن از بمب اتم هم خطرناک‌تر است؛ زیرا که بمب فیلم‌های مبتذل، همه‌ی ارزش‌ها را از بین می‌برد؛ اینجاست که فرمودهٔ زرّین سرور کائنات محمد مصطفی ﴿فداه ابی و امی﴾ صدق می‌کند: «لَيُوشِكَنَّ أَنْ يُصَبَّ عَلَيْكُمُ الشَّرُّ مِنَ السَّمَاءِ حَتَّى يَبْلُغَ الْفَيَافِيَ» روزگاری می‌رسد که فتنه‌ها از فضا پرتاب می‌شوند؛ یکی از نمونه‌های بارز آن همین شبکه‌های ماهواره‌ای هستند.
همچنین رسول گرامی صلی الله علیه و سلم می‌فرمایند: «فِتْنَةٌ بَيْنَكُمْ لَا يَبْقَى بَيْتٌ مِنَ الْعَرَبِ إِلَّا دَخَلَتْهُ»؛ در آینده فتنه‌ای خطرناک می‌آید که هیچ خانه‌ای از عرب و به طبع از عرب هیچ خانه‌ای در دنیا نمی‌ماند، مگر اینکه فتنه در آن می‌افتد ویقینا این فتنه‌ها همین وسائل و اختراعات جدید هستند.
فضای مجازی اگرچه مصالح اندکی در آن یافت می‌شود، اما در مقابل مضرّات و مفسدات آن بسیار اندک‌اند؛ زیرا که از این طریق اوقات ضایع می‌شود و بدتر از آن، مفاسد اخلاقی و ایمانی‌ای هستند که در محور اصلی و گویا در شکم این مفسده، پیدا می‌شوند.
کفر و شرک و الحاد و هر گونه تفکرات باطل و مهلکی که در هر گوشهٔ جهان موجود باشد، در این فضا گرد هم جمع شده و بین همه منتشر می‌گردد. و به راحتی، جوان مسلمان با دیدن این‌چنین دیدگاه‌هایی و همراه با تجمع سؤالات ذهنی‌ای که به خاطر بی‌علمی‌اش پدید می آیند فریفته شده و در دام آن صیّادان جنایت‌پیشه، شکار می‌شود.
آیا تا حالا شده است که لحظه‌ای در تنهایی با خودت فکر کنی که چرا امروز مسلمانان آن غیرت و عزت و جرئت ابتدای اسلام را ندارند؟ چرا هیاهوی‌شان به گوش نمی‌رسد درحالی که چند قرن قبل از نام و آوازهٔ شان جهانی لرزه بر اندام شده بود؟ آن شکوه و جلال حکّام اسلامی کجا رفت؟ چرا امروز مسلمانانی که یک چهارم جهان را تشکیل داده‌اند، در مقابل عدّه‌ای جنایتکار و غاصب، دست تسلیم فرود آورده‌اند؟ مگر از کمی جمعیت‌شان است؟
هرگز این‌گونه نیست؛ بلکه امروز، این فضاهای مجازی و ماهواره‌ای، غیرت و ایمانشان را نابود کرده و دیگر بی‌حیایی و بی‌غیرتی برآن‌ها غلبه پیدا کرده است.
- الحاد و بی‌دینی
از یک طرفی الحاد و بی‌دینی که منشأ آن همین فضاهایی هست که در آن افکار مختلف جهان جمع می‌شوند و فتنه افکنان در این میدان از هیچ کوششی دریغ نمی‌ورزند و ایده‌های گوناگون را مطابق با عقل خواب و ذهن بی‌اطلاع جوان مسلمان، در میان می‌گذارند و ذهنش را با اعتراضات و عیب‌های خود ساخته و بی‌اساس علیه اسلام به صورت مرحله‌ای از اسلام منحرف کرده و افکار پوچ و قوانین شوم و شیطانی جهان غرب را، بر قلب مسلمان ساده‌دل و بی‌علم إلقاء کرده و آن را پیشرفته‌ترین آیین بشری جلوه می‌دهند.
آری؛ آن‌ها خیلی ظریفانه و با نقشه، بر اذهان مسلمانان کار می‌کنند و اسلام را یک قانون عقب افتاده و منحصر به قرون گذشته، جلوه می‌دهند. ومتأسفانه جوانان ما نیز خیلی از سخنان آنان متأثر می شوند.
چه‌بسا جوانانی پیدا می‌شود که بدون تحقیق و اطلاع کافی، اسلام را تحقیر می‌کند و سعادت انسان‌ها را در آیین غربی و بی‌دینی می‌بیند.
- اعتیاد
یکی دیگر از معضل‌هایی که جامعه کنونی را تهدید می‌کند، اعتیاد به مواد‌های مخدر و مشروبات الکلی است؛
این بلای خانمان سوز، کمر جوانان را شکسته، تنبلی و کسالت را به‌جای همت، غفلت و خواب را به‌جای تدبیر و فراست نشانده است؛ غیرت و حمیت اسلامی را از وجودشان بی‌نشان ساخته و در نهایت به عقل و مغزشان نیز سرایت کرده است.
یقینا یکی از عوامل اصلی ضعف مسلمانان، مرگ معنوی جوانان است؛ چون تا زمانی که در هر قوم و هر ملتی، جوانان با شهامت و با غیرت یافت شود، هرگز دچار شکست و نابودی نمی‌شود.
- بی‌حجابی
هنگامی که این همه فتنه و فساد در همه جا آشوب به پا کرده، چطور ممکن است زنانی‌که رسول الله صلی الله علیه و سلم آن‌ها را حبائل شیطان معرفی کرده، نجات پیدا کنند؟!
پس باید با تأسف گفت که زنان این امت نیز، با دیدن این سریال‌ها و با اسباب خبیثانهٔ دیگر، دارد بر پشت قدم‌های غرب و اروپا حرکت می‌کند و کم کم بوی بی‌حجابی و بی‌عفتی از آن‌ها به مشام می‌رسد.
چون نسبت به بی‌حجابی آن‌ها تذکر داده شوند، می‌گویند: مهم پاکی دل است و نیاز به پوشش ظاهری نیست در جواب آن‌ها باید گفت: پاک‌ترین زنان دنیا که همسران حضرت رسول صلی الله علیه و سلم و دیگر زنان مؤمنه بودند، در پاک‌ترین زمان که زمانهٔ پیامبر صلی الله علیه و سلم بود، خود را از پاک‌ترین مردان دنیا که صحابه کرام رضوان الله تعالی علیهم اجمعین بودند، پوشاندند و هیچ کسی نگفت که مهم پاکی دل است و به حجاب ضرورتی نیست؛ اکنون تو ای خواهر! در این زمانهٔ پر فتنه و فساد، پاک‌تر از آن‌ها شدی؟! معلوم است که این یک وسوسه و فریب شیطانی است.
«وای به‌حال ملتی که حوادث زمان، با ربودن جوانان، مادران و پدران‌شان، آن را آواره کرده است».
همچنین به غیر از این فتنه‌ها، هزاران افکار و خباثت‌های شومی هستند که تذکرهٔ آن‌ها در این رسالهٔ کوتاه نمی‌گنجد.
اکنون وظیفه یک صاحب علم در مقابل این نیرنگ‌های پلید شیاطین انسی چیست؟
مسؤولیت‌های طلاب در عصر جدید
معلوم است که رهبری لشکر شکست خوردهٔ مسلمانان و بر افراشتن پرچم به زمین افتادهٔ سربازان محمد صلی الله علیه و سلم را جز علماء و طلباء کسی دیگر به عهده نگرفته و نمی‌تواند بگیرد.
طلبه‌ی عزیز! امروز با سخت شدن اوضاع زمان و تحولات جهان، مسؤولیت تو هم سنگین‌تر شده است؛ امروز تو هم راه و چاره‌های جدید و مؤثّری همانند خودشان باید بیندیشی و نباید از قافله عقب بمانی.
مفتی محمد قاسم قاسمی حفظه الله می فرمایند: «در اینجا سه موقف و جایگاه است که می‌توان یکی را اختیار نمود:
- سبقت از کاروان بشریت و به دست گرفتن قیادت و راهنمایی انسان‌ها؛
- همگام بودن با اهل زمان؛
- عقب ماندن از زمانه و سپس قانع و راضی شدن به آن‌چه اتفاق می‌افتد و پیش می‌آید.
باید یقین و باور داشته باشیم که نه برای همگام بودن با زمانه خلق شده‌ایم و نه برای عقب ماندن از آن و نه برای بی‌توجّه بودن نسبت به اوضاع و احوال جهان؛ بلکه ما فقط برای رهبری و راهنمایی به دنیا آمده‌ایم. پس به ناچار باید موقف اول را اختیار کنیم و برای اینکه بهتر ایفای نقش و وظیفه کنیم، باید حداقل از لوازم و نیاز های این موقف، اطلاع داشته باشیم.»
آگاه باشید که فرار از مسؤولیت‌ها و شکست خوردن از اوضاع زمان، کار مردان نیست.
از امام ابو یوسف رحمه الله سؤال شد که چرا شب‌ها نمی‌خوابی و خود را در سختی و مشقّت انداخته‌ای؟ فرمود: چطور من بخوابم و عیش و تنعم را برای خویش برگزینم درحالی‌که مردم چشم به من دوخته‌اند و انتظار دارند تا من برای‌شان مسائل دینی را تحقیق کرده و ابلاغ نمایم؛ پس وضعیت دین خداوند متعال چطور می‌شود اگر من هم مثل آن‌ها بی‌توجه باشم.
غافل منشین نه وقت بازی است /*/وقت هنر است و سرفرازی است
برادران بسیار عزیز! مشیت خداوندی همین زمان را برای من و شما انتخاب نموده است. اگرچه مشکلات و مسؤولیت‌ها خیلی زیادند؛ اما مسلّماً انعامات و افتخارات آن نیز بیش از حد هستند. پس با توجه به فتنه‌های زمان و خطرهٔ شدید آن، وظیفه‌ی علماء و طلاب در این زمان، خیلی سخت‌تر شده است؛ و خیلی نیاز به دقت شدید و پختگی کامل در علم و عمل و اخلاص، و همچنین در سیاست و تدبیر پیدا شده است.
امروز جامعهٔ ما نیاز به پیشوایان و رهبرانی دارد که بتوانند روح جدیدی در کالبد آن بدمند و ارزش‌های جدیدی را إحیا نمایند و به مردم اعتماد و نیرو إعطا کنند. علامه ندوی رحمه‌الله با چه دردی خطاب به طلاب علوم دینی می‌گوید: «امروز، جهان اسلام به سوی شما می‌نگرد؛ به سوی کسانی که بتوانند اوضاع کنونی را تشخیص بدهند». پس بر ماست که از خواب عمیق‌مان برخیزیم و به اطراف‌مان اندکی نگاه بیندازیم، ارزش خویش را دانسته و به کار و مسؤولیت خویش مشغول باشیم.
ای معمار حرم، باز به تعمیر جهان خیز /*/ازخواب گران خواب گران، خواب گران خیز
علامه ندوی تمام دغدغه و دردش را نسبت به وظیفه‌ی سنگین طلّاب به میان می‌آورد و این‌چنین اظهار می‌دارد که اگر امروز امام ابوحنیفه، امام شافعی، امام مالک و امام احمد بن حنبل موجود می‌بودند، با توجه به فتنه‌های زمان حاضر، کار تدوین فقه را به تعویق می‌انداختند.
گوی توفیق و سعادت درمیان افکنده اند/*/ کس به میدان در نمی آید سواران را چه شد
چه زیبا فرموده‌اند رسول رأفت و رحمت صلی الله علیه و سلم: «مَن تمسَّكَ بسنَّتي عندَ فسادِ أمَّتي فلهُ أجرُ مِائةِ شَهيدٍ» [ الترغيب والترهيب: ۱/۶۱ ؛ إسناده صحيح]؛ ترجمه: کسی‌که سنت مرا در عصر فساد امت من زنده و برپا دارد، او را پاداش یک‌صد شهید است. در این زمان همانطور که مأموریت سخت‌تر شده، اجر و پاداش آن نیز بیشتر شده است. بنابراین موفق در این میدان کسی است که لذت کوتاه خواب و پرخوری را ترک نموده، به انجام وظیفهٔ اصلی خویش بپردازد.
طلّابی که می‌توانند در مقابل فتنه‌ها ایستادگی کنند و اوضاع کنونی را کنترل نمایند، باید در تمام اصول و شرائط در زمان طلبگی، خود را پخته کنند که مهم‌ترین آن‌ها بشرح ذیل‌اند:
- علم
نخستین گام برای آمادگی طلاب به‌عنوان یک داعی جهت مقابله نمودن با این فتنه‌ها، تبحر علمی و مهارت کافی در هر زمینه است، به ویژه در علوم رائج عصر حاضر؛ چون جامعه‌ای که از شدت حمله‌های تؤطئه‌گران، متزلزل و فرو ریخته شده، نیاز شدید به علوم کامل ﴿عقلی و نقلی﴾ دارد تا بتواند هر شبههٔ وارد شده‌ای را با جواب قانع‌کننده، قاطعانه رد کند.
پس برای یک طلبه لازمیست که در فضای باصفای مدرسه، نهایت تلاشش را برای کسب علوم ظاهری و باطنی به خرج بدهد. تمام مصائب و مشکلات را به جان بخرد و از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نورزد، خودش را با سلاح بزرگ علم تجهیز نماید؛ تا حدی که چون به جامعه می‌رود در هیچ فن و هیچ موقف علمی‌ای نلنگد.
- اخلاص
کار دین و اهتمام‌ورزی به امور دینی و اصلاح بشریت در جهان اسلام، وقتی مؤثر و کارساز است که در کنار تخصص کامل، اخلاص و نیت صحیح برای انجام این مأموریت داشته باشد؛ چون کاری که به نیت جلب رضایت الهی و تنها برای اعلای کلمة الله انجام نپذیرد، یقیناً هر روز رو به افول است و چندان تأثیری ندارد و همچنین مستحق اجر و پاداش نزد خداوند متعال نمی‌شود و حتی گناهکار و در معرض سزا و عذاب الهی قرار می‌گیرد.
پس در ابتدای کار، باید طلاب اهداف والای به اعتزاز در آوردن پرچم اسلام را داشته باشند نه اینکه خواهان شهرت و عزت نفس پیش مردم بوده و دنبال کنندهٔ منافع شخصی خود با این راه باشند.
- تزکیه
خداوند متعال در اکثر جاهای قرآن کریم که یادی از علم نموده، تزکیه و اصلاح درونی را قبل از آن متذکّر شده است؛ چون اصلاح باطن یکی از اصیل‌ترین شرائط مبارزان اسلامی است بالأخص در این زمانه که مبارزه با سخت‌ترین شرائط واقع می‌شود.
پس تزکیه نفس و اصلاح باطن و ارتباط با خدا، نقش اساسی این اقدام و مبارزه را در بر دارند؛ به ویژه وقتی‌که خطرهای جانی وجود داشته باشد، چون کسی‌که اصلاح نشده باشد، خیلی زود شانه خالی کرده و میدان را خالی می‌گذارد.
- روش مطلوب
در این راه باید با تدبیر و تفکر و با اسلوبی حکیمانه وارد میدان شد. مصداق همین است آن گفتهٔ پروردگار عالمین جل جلاله
«ادع الی سبیل ربک بالحکمة و الموعظة الحسنة».
اگر به تاریخ گذشتهٔ خویش نیز نگاهی منصفانه بیندازیم درمی‌یابیم که در هر برهه از زمان افرادی بوده‌اند که برای مقابله با فتنه‌های معاصر، قیام نموده و مطابق با احوال و خواسته‌های آن زمان، روش و اسلوب دعوت خویش را تغییر داده‌اند.
پس اکنون که دنیا از هر زمانی بدتر و پرفتنه‌تر شده، باید با والاترین فکر و شایسته‌ترین اسلوب، همراه با درایت و فقاهت برای خدمت به دین آماده شد.
یکی از این راه‌ها این است که ما باید از راه نرمی و خوش‌طبعی و با ترجیح دادن ترغیب از ترهیب، وارد شویم؛ زیرا در این زمان بهترین راه و روش اصلاح امت و جامعه و نجات آن از فتنه‌های روزگار، چنگ‌زدن به صفات حمیدهٔ رسول اکرم صلی الله علیه و سلم است، چرا که جز اخلاق زیبا و شفقت نبوی راه‌کار دیگری نمی‌تواند کاربرد داشته باشد، پس برای پیروزی در این میدان باید روش پیامبر را که جهت مقابله با بت‌پرستی و شرک با اهل مکه برگزیده بود، انتخاب نمائیم.
همین درس را می‌گیریم وقتی می‌بینیم الله سبحانه وتعالی هنگامی‌که حضرت موسی و برادرش را به طرف فرعون که فتنهٔ زمان بود، گسیل داشت فرمود: «فَقُوْلَا لَهُو قَوْلًا لَیِّنًا لَعَلَّهُو یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشَی» سپس به نرمی با او سخن بگوئید تا پند بگیرد یا از خدا بترسد.
- آگاهی از فتنه‌های زمان
طالب العلم باید از فتنه‌های جدید، کاملا آگاه باشد؛ باید دانست که آگاهی‌های سطحی به مراتب مضرّتر از عدم آگاهی است.
طلاب باید در مطالعات جدید، وسعت داشته باشند و از هر نوع حرکات و واکنش های دشمنان اسلام که مخفیانه و ماهرانه بر علیه اسلام انجام می‌گیرند، آگاه و از هر فتنه با خبر باشند و با کمال درایت و فراست به مقابله بپردازند.
همچنین بر علماء واجب است که در کنار مراعات و دریافت شرائط مذکور، به پدیده‌های جدید و نوظهور، در میدان به مقابله برخیزند و نه تنها اینکه از آیین اسلام دفاع بکنند بلکه هنگام فرصت، بر علیه باطل هجوم بیاورند و اصول ادیانی را که خود را برای نزاع با اسلام آماده کرده‌اند، متزلزل نمایند و مردم را نسبت به آن بی‌اعتماد کنند.
یکی از راه‌های مقابله با این فتنه، فعالیت در فضاهای مجازی و رسانه‌ها است. چون وقتی در این فضا، هر نوع ویدیو و کثافات وجود دارد و باطل در آن مشغول فعالیت است و در مقابل، جوانان ما همیشه در آن ماحول وجود دارند پس خیلی زیباست که به جای فیلم‌های مبتذل، فتنه‌انگیز و شبهه‌افکن، از فعالیت‌ها و دفاعیه‌های اسلامی نیز، در آنجا بهره ببرند.
یقینا با ازدحام کلیپ‌های مطلوب شرعی، خاک بر دهان دشمن نیز کوبیده می‌شود. به همین جهت حضرت شیخ الحدیث مولانا محمد یوسف حسین‌پور رحمه الله فرمودند: «انجام فعالیّت‌های رسانه‌ای، یک فرض کفایه است».
اگرچه راهکار‌ها و ایده‌های زیادی برای مقابله نمودن وجود دارد و منحصر بر اعداد نام‌برده نیست؛ اما می‌توان گفت که اساسی‌ترین و یا به تعبیری شاهکار دعوت و اسباب تحوّل جامعه در این زمان، همین‌ها هستند. فقط در این راه تلاش و کوشش بی‌محدود و مجاهده و شب‌بیداری لازم گرفته شود و ذرّه‌ای هم نباید غافل نشست.
نتیجه
در آخر باید متذکر شد که طلاب علوم دینی، وارثان حقیقی پیامبر صلی الله علیه و سلم هستند و به یقین می‌دانیم که پیامبران کارشان منحصر بر علم و دعوت نبوده است؛ بلکه آن‌ها در امور دینی و سیاسی، همچنین در اصول اخلاقی و سیاست مدنی، رهبران این راه بودند. پس نباید علماء از این مأموریت خویش عقب نشینی کنند؛ بلکه راه پیامبران را با بهترین منهج، ادامه بدهند؛ چون اگر قشر علماء و طلاب اعلان عجز بکنند کسی دیگر نمی‌تواند این وظیفه را تقبّل نماید.
فتنه‌های مهیب و وحشتناک زمان نیاز شدید به ایجاد صفات نبوی و حاضرشدن برای فداکاری و بر کف دست گذاشتن جان، مال و وقت دارند تا بتوان از این طریق جهت یاری دین مبین اسلام و رفع بلاها و مصائب روزگار، از روی مسلمانان و برقرار نمودن ارتباط انسان‌ها با خالق‌شان، انجام مأموریت نمود.
پس طلاب نیز باید در هر بحری خودشان را پخته نموده و وظیفه دارند که در خود صلاحیت ظاهری و باطنی برای إعلای کلمة الله و دفع نمودن فتنه‌ها و تاریکی‌های زمان، پیدا کنند.
امید است که خداوند منّان جامعه را از فتنه‌ها محفوظ دارد و طلاب را در این راه، موفّق و سربلند بگرداند. تا سعادت دنیا و آخرت را کسب نموده و راه صواب را برای خویش برگزینند.
«واللّه الموفِّق و علیه التّکلان»
منابع:
- قرآن کریم؛
- صحیح بخاری؛
- صحیح مسلم؛
- مصنف ابن أبي شیبة؛
- الترغیب والترهیب؛ المنذری؛
- خود را دریابید؛
- فتنه های عصر جدید و علاج آن؛
- گامی به سوی شکوفایی؛
- پایگاه اطلاع‌رسانی اهل‌سنت «سنت‌آنلاین».
جواد نوتاک‌زهی/ سال ششم
عین العلوم گشت – سراوان