زندگی انسان از لحظات، ساعت‌ها و ثانیه‌ها تشکیل شده و با گذشت هر لحظه از آن، به همان مقدار از عمر انسان کاسته می‌شود. عمر ثروتی است که بازتولید نمی‌شود و از کسی دیگر هم نمی‌توان مقداری را قرض گرفت، از این جاست که تک تک لحظه‌های انسان ارزشمند است و نباید بیهوده به هدر […]
زندگی انسان از لحظات، ساعت‌ها و ثانیه‌ها تشکیل شده و با گذشت هر لحظه از آن، به همان مقدار از عمر انسان کاسته می‌شود. عمر ثروتی است که بازتولید نمی‌شود و از کسی دیگر هم نمی‌توان مقداری را قرض گرفت، از این جاست که تک تک لحظه‌های انسان ارزشمند است و نباید بیهوده به هدر برود و لازم است که انسان برای بهره‌گیری مناسب از آن‌ها برنامه‌ریزی نماید.
امام شافعی رحمه الله می‌گوید: الوقت کالسیف، ان لم تقطعه، قطعک.
شاعر اسلام علامه اقبال لاهوری این گفتار نغز امام شافعی را این گونه به نظم درآورده است:
سبز بادا خاک پاک شافعی /٭/ عالمی سر خوش ز تاک شافعی
فکر او کوکب ز گردون چیده است /٭/ سیف بران وقت را نامیده است
به راستی این‌گونه است، اگر انسان از وقتش استفاده نکند، آن وقت بسان شمشیری برنده، مقداری از عمرش را می‌بُرد و از بین می‌برد.
نویسنده و شاعر مشهور انگلیسی ویلیام شکسپیر نیز در این مورد می‌گوید: من وقت را هدر دادم و اکنون اوست که مرا هدر می‌دهد.
در دین اسلام نیز به استفاده از فرصت‌ها بسیار ترغیب شده است.
امام ترمذی رحمه الله در کتاب جامع خویش از حضرت عبدالله بن مسعود حدیثی را نقل کرده که پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَا تَزُولُ قَدَمَا ابْنِ آدَمَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ مِنْ عِنْدِ رَبِّهِ حَتَّى یُسْأَلَ عَنْ خَمْسٍ : عَنْ عُمُرِهِ فِیمَ أَفْنَاهُ ، وَعَنْ شَبَابِهِ فِیمَ أَبْلَاهُ ، وَمَالِهِ مِنْ أَیْنَ اکْتَسَبَهُ ، وَفِیمَ أَنْفَقَهُ ، وَمَاذَا عَمِلَ فِیمَا عَلِمَ.»
یکی از مواردی که در قیامت، پیش از همه انسان در مورد آن بازخواست می‌شود این است که عمرش را در چه راهی سپری نموده است و سایر موارد مورد بازخواست نیز به نوعی به وقت ارتباط دارند.
خداوند متعال نیز در قرآن مجید به عصر که مصداق وقت است قسم یاد نموده است: «والعصر ان الانسان لفی خسر.»
بنابراین، نعمت وقت، فرصتی است که الله تعالی در اختیار انسان قرار داده است و نباید انسان آن را بیهوده بگذراند؛ بلکه با برنامه‌ریزی و تلاش مضاعف، از آن برای به دست‌آوردن خیر دنیا و آخرت تلاش نماید.
باید هر انسان اوقات خودش را به نحوی برنامه ریزی نماید که اوقات کمتری به هدر رود؛ از آن ها برای عبادات، صله رحمی، خدمت به خلق و … استفاده نماید. لحظه های خود را باید ارزشمند سازد. بسیاری هستند که اوقات خود را به بطالت و امور بیهوده و خواب و سرگرمی های بی ارزش سپری می کنند و وقتی متوجه می شوند که عمرشان تباه شده که سودی برایشان ندارد و کاسه ی عمرشان لبریز شده است. برایان تریسی می گوید: زمانِ شما زندگیِ شماست وقتی روی مهمترین کارهایتان تلاش می کنید از زندگیِ خود بیشترین بهره برداری را می کنید؛ هر کاری را جز کارِ مهم تان انجام دهید اتلاف وقت است.
ابن عطاء الله سکندری می‌گوید: نفس‌ها، جواهر هستند. یعنی هر لحظه و هر نفسی که در اختیار انسان قرار دارد، در حکم جواهری ارزشمند است که باید قدر دانست و از آن نهایت استفاده را برد.
امام حسن بصری رحمه الله می‌گوید: من با اقوامی ملاقات و نشست و برخاست داشتم که از آزمندی و حریصی آنان نسبت به اوقاتشان، از حرص شما به مال و ثروت‌تان بیشتر حریص بود.
نگهدار فرصت که عالم دمی است /٭/ دمی پیش دانا به از عالمی است (سعدی)
نویسنده: عبدالستار حسین‌بر