سنت‌آنلاین| مولانا عبدالحکیم سیدزاده، معاون آموزشی عین العلوم و خطیب جمعهٔ موقت شهر گُشت در بخش نخست خطبه‌های نماز جمعهٔ این هفته (١١ محرم ١٤٤٣هـ./ ٢٩ مرداد ١٤٠٠ ش.) در مورد «فتنه‌های آخر زمان و راه نجات از آن» سخن گفت.


به گزارش سنت‌آنلاین، مشروح سخنان مولانا سیدزاده به شرح ذیل است:
عن أبي هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «إذا اتُّخذَ الفيءُ دولًا والأمانةُ مغنمًا والزَّكاةُ مغرمًا وتُعلِّمَ لغيرِ الدِّينِ وأطاعَ الرَّجلُ امرأتَهُ وعقَّ أمَّهُ وأدنى صديقَهُ وأقصى أباهُ وظهرتِ الأصواتُ في المساجدِ وسادَ القبيلةَ فاسقُهم وكانَ زعيمُ القومِ أرذلَهم وأُكرِمَ الرَّجلُ مخافةَ شرِّهِ وظهرتِ القيناتُ والمعازِفُ وشُربتِ الخمورُ ولَعنَ آخرُ هذهِ الأمَّةِ أوَّلَها فليرتقِبوا عندَ ذلكَ ريحًا حمراءَ وزلزلةً وخسفًا ومسخًا وقذفًا وآياتٍ تتابعُ كنظامٍ بالٍ قُطِعَ سِلكُهُ فتتابَع.»
سروران گرامى قدر! هر روزى که از دنيا مى‌گذرد ما و شما به دنيا نزديک‌تر مى‌شويم، و از عصر پيامبر صلى الله عليه وسلم دورتر مى‌شويم و انسان هر روز فتنه‌ها، گناهان و خرابى‌هاى جديدى مى‌بيند، زمانهٔ امروز با ده سال پيش فرق کرده است، ده سال پيش با سى سال قبل از نظر ديندارى و اعمال نيک متفاوت بوده است.
هر چه جلوتر مى‌رويم احساس کم‌عملى، بدعملى، آفات، بليات و مصيبات بيشتر ملموس‌اند. پيغمبر صلى الله عليه وسلم، پيامبر همهٔ زمانه‌هاست. زمان فتنه و زمان آخر الزمان هم پيامبر صلى الله علیه وسلم راهنمايى دارد. از قبل ايشان راهنمايى فرموده‌اند و الآن يک به يک و قدم به قدم آن پيشگويى‌ها راست مى‌شوند و انسان يقين مى‌کند که اين انسانى که قبلاً اين سخن‌ها را گفته حتماً او پيامبرى بوده است.
من و شما در عصر فتنه‌ها زندگى مى‌کنيم؛ بعضى از فتنه‌ها، فتنه‌هاى شخصى‌اند که انسان خودش ذوق عبادت ندارد، دلش سخت شده و از اعمال نيک و نماز خواندن خوشش نمى‌آيد. اين فتنهٔ شخصى است که بر اثر گناه، معاصى، حرام‌خورى و رفيق‌هاى بد، انسان به اين مشکل مواجه مى‌شود. بعضى از فتنه‌ها، فتنه‌هاى خانوادگى هستند که طلاق، اختلافات خانوادگى، جنگ و دعوا، هرج و مرج در منزل زياد است. اين‌ها فتنه‌هاى خانگى‌اند. و اين موجود است. بعضى از فتنه‌ها، فتنه‌هاى شهرى هستند که مردم شهر با يکديگر اختلاف و جنگ و دعوا دارند. بعضى از فتنه‌ها، فتنه‌هاى مُلکى هستند که براى خون يکديگر و حکومت‌ها با هم در حال جنگ‌اند. که اين‌ها فتنه‌هاى بين‌المللى، فراگير و جهانى هستند.
امروز همهٔ اين فتنه‌ها را مى‌بينيم و لمس‌شان مى‌کنيم. از جمله اين فتنه‌ها اين است که امر به معروف و نهى از منکر و خيرخواهى، دلسوزى، پند و نصيحت، خيرانديشى براى مردم نيست. پيامبر صلى الله عليه وسلم مى‌فرمايد:‌ «الدينُ النصيحة»؛ دين يعنى خيرخواهى و خيرانديشى. انسان براى خير دنيا و آخرت انسان‌هاى ديگر فکر کند و پند و نصيحت‌شان کند.
پيامبر صلى الله عليه وسلم مى‌فرمايد: ‌«لَتأمرُنَّ بالمعروفِ، ولتنهوُنَّ عن المنكرِ»؛ امر به معروف کنيد و از کار بد باز بداريد وگرنه عذابى فراگير از جانب الله تعالى مى‌آيد. اگر امر به خير و نهى از منکر ترک شود، عذاب الله به‌صورت فراگير مى‌آيد، اين چنان گناهى است که عذابش فراگير است. اگر انسانى سودخوارى مى‌کند وبا فقط بر خودش مى‌آيد ورشکست يا وامش سنگين مى‌شود. ولى اگر براى امر به معروف و نهى از منکر و در راه اصلاح انسان قدم برندارد اين عذاب عمومى مى‌شود.
پيامبر صلى الله عليه وسلم مثال مى‌زند که آن انسان‌هايى که بر شريعت الله تعالى پايبند هستند و بعضى انسان بر شريعت پايبند نيستند، مثال اين‌ها مانند دو گروه از مردم‌ است که بر يک کشتى سوارند، گروهى طبقه پايين و گروهى طبقه بالا سوارند آن‌هايى که طبقه پايين‌اند نمى‌توانند آب بردارند لهذا براى برداشتن آب بالا مى‌روند و طبقه بالايى‌ها اذيت مى‌شوند و اعلان مى کنند که ما شما را نمى‌گذاريم آب برداريد پس طبقه پايينى‌ها مى‌گويند ما چرا منت اين‌ها را بکشيم خودمان کشتى را سوراخ مى‌کنيم و از همين جا آب برمى‌داريم؛ اينجا اگر مردم طبقه بالا مانع نشوند در نتيجه مردم طبقه پايين کشتی را سوراخ مى‌کنند و آب داخل مى‌آيد و کل کشتى غرق مى‌شود.
به همين شکل انسان‌هاى دنيا دو طبقه هستند: ‌يک طبقه دين‌دار و يک طبقه بى‌دين؛ اگر دين‌دارها امر به معروف و نهى از منکر نکنند، طبقه پايين (بى‌دين) کشتى بشريت را سوراخ مى‌کنند آفات و بليات و عذاب فراگير مى‌شود در نتيجه هم دين‌دار و هم بى‌دين همه هلاک مى‌شوند. اما اگر طبقه دين‌دار إحساس مسئوليت کنند و خيرخواهى و خيرانديشى کنند و طبقه بى‌دين را بازدارند در نتيجه اين کشتى بشريت نجات حاصل مى‌کند و از آفات آسمانى و بلاهاى زمينى محفوظ مى‌شود.
لهذا وظيفه همه من و شماست که نخست در خانوداده خود زن و فرزند خود سپس وابستگان نزديک خود را سپس وابستگان دور خود را و سپس همه مردم و همه انسانيت را امر به معروف و نهى از منکر کنيم. پيامبر صلى الله علیه وسلم فرمود: «بادِروا بالأعمالِ فِتَنًا كقِطَعِ اللَّيلِ المُظلِمِ يُصبِحُ الرَّجُلُ فيها مؤمنًا ويُمسي كافرًا ويُصبِحُ كافرًا ويُمسي مؤمِنًا يبيعُ دِينَه بعرَضٍ مِن الدُّنيا.» چنان فتنه‌ها، آزمايش‌ها و بلاهاى سنگينى بر امت مى‌آيد که مثل شب تاريک‌اند؛ لهذا راه نجات اين است که شما به اعمال سبقت بگيريد که ايمان و اعمال در مقابل مصيبت‌ها سپر هستند. چنان بلاهاى مى‌آيد که انسان صبح مسلمان است مى‌گويد من کارى با فلانى ندارم دينش، آبرويش و خونش محفوظ‌اند، ولى بعد از ظهر اين انسان صددرصد تغيير مى‌کند به آبرو، خون و مال انسان تعرض مى‌کند. شب مسلمان است کارى با ديگران ندارد اما صبح بر اثر اين فتنه‌ها، تهديدات و تطميعات ١٨٠ درجه تغيير مى‌کند به ناموس، مال و خون انسان تعرض مى‌کند. ثبات دين نيست؛ ثبات دين به وسيله اعمال حاصل مى‌شود، آن مسلمانى که اعمال دارد آن جوانى که پايبند اعمال اسلامى است آن بر دين ثابت مى‌ماند وگرنه اين فتنه‌ها او را منحرف مى‌کنند.
و در دنيا چقدر فتنه داريم! فتنه‌هاى فحاشى هست؛ فتنهٔ شراب‌خورى، رباخوارى‌، فتنه‌هاى شخصى که انسان حب دين ندارد، اختلافات خانوادگى، قومى، جاه‌طلبى، پست‌طلبى و دشمنى است، همه اين‌ها فتنه‌ هستند که انسان را به خون‌ريزى و تعرض به مال و آبروى مردم وادار مى‌کنند.
در حديثى پيامبر صلى‌الله عليه وسلم بسيارى از فتنه‌ها را نام برده؛ هميشه مولانا محمد دهقان رحمه الله اين حديث را مى‌خواند، پيامبر صلى‌الله عليه وسلم فرمود: «إذا اتُّخذَ الفيءُ دولًا والأمانةُ مغنمًا والزَّكاةُ مغرمًا»؛ اگر بيت المال حکومت بین دولتمردان و آقا زادگان دست به دست شود، اختلاس شود و بیت المال، مال مردم فهمیده نشود و مسئولان آن را مال خود بدانند، این یکی از علامت‌های قیامت است.
وقتی که در امت در اعطای پست های حکومتی لیاقت و صلاحیت مد نظر نباشد و منافع شخصی و قومی ترجیح داده شوند. این هم از علامات قیامت است. شخصی آمد نزد حضرت رسول صلی الله علیه و سلم و گفت: یا رسول الله استعملت فلاناً ولم تستعملنی؛ ای رسول خدا! تو به فلانی پستی دادی و به من ندادی؟ حضرت فرمودند: آن انسانی که دنبال پست است، ما به او پستی نمی‌دهیم، آن شخص درخواست پست و مقامی نکرده و انسانی خدایی و مورد اعتماد بوده. ما به او پست دادیم و بدین معنا نیست که من صلاحیت تو را نادیده گرفته‌ام و او را ترجیح داده باشم، در من این چیز نیست. آن‌حضرت صلى الله علیه وسلم فرمودند: شما در آینده در حکومت‌ها خواهید دید که حکومت‌ها، انسان‌های نالایق و فاسق و فاجر و دزد و… را مسئول رأیت می‌کنند، این هم از علامات قیامت است. این‌ها وقتی خیانت بکنند، حضرت فرمود: یک پرچم خیانت بر نشیمن‌گاه و بر پشت ایشان نصب می‌شود در روز قیامت. بر مقعد حکامی که نسبت به رعیت خیانت می‌کنند و وعده می‌دهند و عمل نمی‌کنند، پرچم خیانت جهت رسوایی آنها روز قیامت نصب می‌شود.
پیامبر فرمودند: هر مسئولی که نسبت به مردم خیر خواه نباشد و خیانت بکند، این نوع مسئولین بوی بهشت را هم احساس نخواهند کرد. وقتی که امانت، غنیمت شمرده شود یکی از علامات قیامت است و اینکه هم حکومت‌ها و هم انسان‌ها خراب می‌شوند. امانت‌ها، غنیمت شمرده می‌شوند. انسان‌ها احساس مسئولیت نمی‌کنند. مسئولیت و ذمه‌داری را یک نوع غنیمت حساب می‌کنند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم وقتی سخنرانی می‌فرمودند این جمله را زیاد یادآوری می‌کردند که «لا دین لمن لا أمانة له ولا إیمان لمن لا عهد له»؛ انسانی که امانتدار نیست، دیندار نیست و آن کسی به قول و وعده‌اش عمل نمی‌کند، ایمان‌دار نیست.
یکی دیگر از علامات قیامت این است که مردم زکات مال خویش را نمی‌پردازند. زکات یک نوع غرامت مالی فهمیده می‌شود. زکات به جای عبادت الله و به جای وظیفهٔ آسمانی و الهی یک نوع تاوان و مالیات ظالمانه به حساب می‌آید. این هم یکی از فتنه‌هاست.
«وتُعلِّمَ لغيرِ الدِّينِ»؛ یکی دیگر از علامات قیامت و فتنه‌های آخرالزمان این است که علم دین را برای اغراض دنیایی و پست و جاه‌طلبی حاصل می‌کنند تا از نام دین سوء استفاده کنند و خودشان را به حکام می‌چسبانند، تا شکم‌شان را سیر بکنند.
«وأطاعَ الرَّجلُ امرأتَهُ وعقَّ أمَّهُ»؛ یکی دیگر از فتنه‌های آخرالزمان این است که انسان‌ها زن ذلیل و مطیع و فرمان‌بردار زنانِ خود می‌شوند. نگاه نمی‌کنند که این حرفی که زن می‌زند درست است یا نه؟ فقط به همان حرف عمل می‌کنند، حتی به خاطر زن خویش، مادرش را نافرمانی می‌کند. «وأدنىٰ صديقَهُ وأقصىٰ أباهُ»؛‌ یکی دیگر از جمله فتنه‌ها این است که انسان برای خود دوست ناباب انتخاب می‌کند و این‌ها را به خود نزدیک می‌کند و از پدر فاصله می‌گیرد؛ چرا که پدر انسان نیکی است و او را پند و نصیحت می‌کند. انسان ها همه شهوت‌پرست می‌شوند و به همین دلیل فرمان‌بردار زن می‌شوند، اما از پدر و مادر فاصله می‌گیرند و حقوق آنها را ادا نمی‌کنند و احساس مسئولیت‌پذیری ندارند.
«وظهرتِ الأصواتُ في المساجدِ»؛ و یکی دیگر از جمله فتنه های آخرالزمان این است که صدای مردم در مساجد بلند می‌شود و به خاطر پست و مقام، جنگ و جدل می‌کنند. در مسجد نسبت به امور دنیا و جاه‌طلبی جنگ و ستیز می‌کنند. در مساجد برای عبادت و خوف الله و تواضع نمی‌آیند، بلکه برای مقاصد دنیا به مساجد می‌آیند.
«وسادَ القبيلةَ فاسقُهم وكانَ زعيمُ القومِ أرذلَهم»؛ یکی دیگر از علامات و فتنه‌ها این است که یک قبیله را انسان فاسقی سرداری و رهبری می‌کند و ملت را انسان‌های پست و رذیل رهبری می‌کنند و حکام بدترین و پست‌ترین انسان‌ها هستند، «لکع بن لکع»؛ پیامبر صلى الله علیه وسلم فرمود: انسان هایی که نسل در نسل شریف باشند، کنار زده می‌شوند و انسان‌هایی که نسل در نسل پست و رذیل هستند، می‌آیند و زمام امور را به دست می‌گیرند.
«وظهرتِ القيناتُ والمعازِفُ»؛ و از فتنه‌ها اين است که زن‌هاى خواننده، موسيقى و رقص مى‌آيد، در نتيجه «وشُربتِ الخمورُ»؛ شراب‌نوشى هم مى‌آيد، شراب عام مى‌شود، زن‌هاى خواننهد را مى‌آورند و پول مى‌دهند، اين هم از جمله فتنه‌هاست که موسيقى و آلات موسيقى عام و فراگير مى‌شود.
پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمود: وقتى شما اين چيزها را ديديد پس شما منتظر باشيد که يک باد سرخى مى‌وزد؛ که اين باد پر است از بيمارى، اين باد بيمارى، وبا، مرگ فراگير و طاعون مى‌آورد و ما و شما مى‌بينيم که اين وبا روز به روز با نام جديدى ظاهر مى‌شود، اين را باد آورده است. «وخسفًا ومسخًا وقذفًا»؛ و منتظر باشيد که از بالا بر شما عذاب مى‌بارد، زلزله پيش مى‌آيد و شکل‌هاى انسان‌ها بر اثر اين فتنه‌ها سياه مى‌شود، انسان تغيير شکل مى‌دهد و برخى انسان بر اثر زلزله که زمين ترک مى‌خورد، فرو مى‌روند.
«وآياتٍ تتابعُ كنظامٍ بالٍ قُطِعَ سِلكُهُ فتتابَع»؛ آن‌حضرت صلى‌الله عليه وسلم فرمود: عذاب‌هاى گوناگون پشت سر هم مى‌آيند هم از بالا و هم از زمين. آن‌حضرت صلى‌الله عليه وسلم به يک نخى که مهره دارد، تشبيه داد وقتى که شما نخ را قطع کنيد مهره‌ها يک‌يک، پشت سر هم مى‌ريزند، به همين شکل دين‌دارى سپر اين مصيبت‌هاست، وقتى انسان اين رشتهٔ دين‌دارى را قطع کند، اين بلا و مصيبت‌هاى زمينى و آسمانى يکايک، پشت سر هم مى‌ريزند.
راه نجات از این فتنه‌ها فقط ايمان و عمل صالح است و در عين اينکه آن حضرت صلى الله عليه وسلم فرمودند در عصر آخرالزمان فتنه‌ها، بلاها و مصيبت‌ها مى‌آيد، از سوى ديگر اميدوارى مى‌دهد و مى‌فرمايد: «لا تزالَ طائفةٌ من أمَّتي على الحقِّ منصورينَ لا يضرُّهم من خالفَهم حتّى يأتيَ أمرُ اللَّهِ عزَّ وجلَّ.» پيوسته و در طول حيات بشر و طول وجود دنيا الله تعالىٰ پيوسته و هميشه يک امتى را به وجود مى‌آورد که اين امت بر حق هستند، اين امت از جانب الله تعالىٰ کمک مى‌شوند، هر کس اين‌ها را رها کند و بخواهد اين‌ها را رسوا کند، رسوا کردن آن قدرت‌ها به اين گروه و طايفهٔ بر حق هيچ‌گونه ضرری نمى‌رساند، تا اين که فتح و پيروزى مى‌آيد. آن‌حضرت صلى الله عليه وسلم با تعبيرهاى مختلف بيان فرموده است.